Binek Otomobillerin giderleri ve amortismanlarının gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilmesinin sınırlandırılması konusunda geçmiş yıllarda çok sayıda düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemelerle binek otomobillerinin kiralama, işletme, bakım onarım, vergi ve amortisman giderlerinin ne miktarının vergi matrahından indirilebileceği belirlenmiştir.

Son kanuni düzenleme 5/12/2019 tarih ve 7194 Sayılı Kanun’la Gelir Vergisi Kanunu’nun 40.ncı maddesinde değişiklik yapılarak gerçekleştirilmiştir. 27/5/2020 tarih ve 31137 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 311 Seri No.lu Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile yasal değişikler ve uygulama usul ve esaslarına ilişkin açıklama yapılmıştır. Bu yazımızda binek otomobillerin amortismanı ile ilgili değişiklikler üzerinde duracağız.

Yasal düzenleme

7194 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesi ile 193 sayılı Kanun’un 40’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1), (5) ve (7) numaralı bentlerinde değişiklikler yapılmıştır. Amortisman giderleri ile ilgili (7)’nci bent şöyledir.

“Vergi Usul Kanunu’na göre ayrılan amortismanlar (Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedelleri 160 bin Türk Lirası’nı, söz konusu vergilerin maliyete eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hallerde, amortismana tabi tutarı 300 bin Türk Lirası’nı aşan binek otomobillerin her birine ilişkin ayrılan amortismanların en fazla bu tutara isabet eden kısmı gider yazılabilir. Bu hükmün uygulanmasında binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutarlar dikkate alınır.

311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği

Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve ticari veya mesleki faaliyette kullanılan binek otomobillerin giderleri (kiralama giderleri dâhil) ile bunlara ilişkin ayrılan amortismanların gider yazılması konuları 311 Seri No.lu Genel Tebliğ’in beşinci bölümünde düzenlenmiştir.

Binek otomobillere ilişkin amortisman giderleri-özel haller

Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 2020 yılı için 160 bin TL, söz konusu vergilerin tercihen maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 2020 yılı için 300 bin TL’yi aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre, aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılan ve amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değerleri, itfa süresinin son yılında tamamen yok edilebilen binek otomobiller için aktife alınan yılda gider konusu yapılamayan amortisman bedellerinin tamamı, itfa süresinin son yılında amortismana esas bedel uygulamasından bağımsız olarak safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

Mükelleflerin aktiflerinde yer alan binek otomobiller için amortismana esas bedelden daha fazla tutar üzerinden amortisman ayırmaları halinde, genel hükümlere göre ayrılan amortisman tutarı ile amortismana esas bedel üzerinden ayrılan amortisman tutarı arasındaki fark, kanunen kabul edilmeyen gider sayılarak, o yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi kazancına ilave edilecektir. Söz konusu binek otomobillerinin mükellefler tarafından satışı halinde ise ilgili yıllarda amortisman ayırma aşamasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak kazanca ilave olunan tutarların toplamı mükelleflerce vergiye tabi olmayan gelir olarak dikkate alınacak ve bu tutar, gelir veya kurumlar beyannamesinde “Diğer İndirimler” satırında gösterilmek suretiyle kazanç üzerinden indirim konusu yapılabilecektir.

Binek otomobillere ilişkin gider olarak dikkate alınabilecek amortismana esas bedelin tespitinde, binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınacaktır.

Amortismanlara ilişkin gider kısıtlaması, 7194 sayılı Kanun’un yayımlandığı 7/12/2019 tarihinden itibaren iktisap edilen binek otomobillere uygulanacak olup, bu tarih ile 2019 yılı sonuna kadar iktisap edilenler için müteakip vergilendirme dönemlerinde gider olarak dikkate alınabilecek amortismana esas bedel; özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 135 bin Türk Lirası, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde amortismana tâbi tutarı 250 bin Türk Lirası’dır. Ancak, bu tarih aralığında iktisap edilen binek otomobiller için 2019 yılında amortisman gideri kısıtlaması söz konusu olmayacak, bu otomobiller için ayrılan amortismanlar Kanunun yayımı tarihinden önceki hükümlere göre gider olarak indirim konusu yapılabilecektir. 2020 yılı başta olmak üzere müteakip yıllarda ise söz konusu binek otomobiller amortisman gider kısıtlamasına tabi olacak, amortismana esas bedelin tespitinde 2019 yılı için belirlenen tutar dikkate alınacaktır.

7/12/2019 tarihinden önce iktisap edilmiş binek otomobillerde ise amortisman, değişiklik öncesi hükümlere göre gider yazılabilecektir.

Finansal kiralama yoluyla işletme aktifine alınmış ve rayiç bedel ile sözleşmeye göre kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı üzerinden “Haklar” hesabında izlenen binek otomobillerde, aktife alınan bedelin o yıl için belirlenen amortismana esas tutarı aşması halinde, binek otomobillerin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

Kaynak: Dünya/ Akif AKARCA / Dr. Mehmet ŞAFAK/bdturkey.com                                                                                              kaynak: palmiye yazilim