GİRİŞ
Vergi borçlarının zamanında ödenmesi esastır. Ancak bazen ödeme güçlüğü içindeki mükellefler bu borçlarını vadesinde yerine getiremeyebilir. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48. maddesi bu gibi durumlarda borçların tecil edilmesine, yani belli bir süreyle ertelenmesine ve taksitle ödenmesine imkân tanımaktadır.
Bu yazıda; hangi borçların tecil kapsamına girdiği, tecil için hangi şartların gerekli olduğu, faiz oranları, tecil talebi prosedürleri gibi hususlar ayrıntılı şekilde incelenecektir.
1. Tecil Nedir?
Tecil, borcun cebren tahsiline girmeden, borçlunun talebi ve belirli şartlar altında borcun 36 ayı geçmemek üzere taksite bağlanmasıdır.
2. Tecil Şartları Nelerdir?
- Yazılı başvuru
- Teminat (borç 50.000 TL’yi aşıyorsa)
- Borç ödemede iyi niyet
- Çok zor durumda olunduğuna dair tespit
Teminat Kabul Edilen Unsurlar:
- Nakit para
- Süresiz banka teminat mektupları
- Devlet tahvilleri
- Haczedilen menkul/gayrimenkuller
Örnek: Borç: 800.000 TL → Teminat: (800.000 – 50.000)/2 = 375.000 TL
3. Tecil Kapsamına Giren Borçlar
| Kapsam Dahilindeki Borçlar |
|---|
| Gelir/Kurumlar Vergisi, KDV, MTV |
| Trafik cezaları, Üniversite kredi borçları |
| Karayolu Taşıma Kanunu cezaları, ecrimisil vs. |
4. Tecil Kapsamına Girmeyen Borçlar
| Hariç Borçlar |
| Geçici Vergi, ÖTV, Özel İletişim Vergisi |
| Damga vergileri (ihale kaynaklı) |
| Harçlar, fonlar, katkı payları |
5. Uzlaşma / Piişmanlık Durumunda Tecil
- Uzlaşma sonucu oluşan cezalarda tecil mümkün.
- Piişmanlıkla verilen beyanlar ve ceza indirimli borçlar tecil edilemez.
6. Haciz Uygulandıysa Durum Ne Olur?
- Hacizli mallar teminat sayılabilir.
- Borçun ödenmesi oranında hacizler kaldırılabilir.
Örnek: Borç: 5.000.000 TL, Hacizli gayrimenkul: 3.500.000 + 2.000.000 TL → Ödemeye bağlı olarak 2.000.000 TL’lik haciz kaldırılabilir.
7. Tecil Faizi ve Hesaplama
Güncel Faiz Oranları:
| Tarih Dönemi | Yıllık Faiz Oranı (%) |
| 21/05/2024 itibaren | 48 |
| 14/11/2023 – 20/05/2024 | 36 |
| 21/07/2022 – 13/11/2023 | 24 |
Hesaplama Formülü: Taksit Tutarı x Faiz Oranı x Gün Sayısı / 36.000
Örnek: Borç: 4.000.000 TL → 4 taksit → Taksit başı: 1.000.000 TL
| Taksit | Faiz | Toplam Tutar |
| 1. | 40.000 ₺ | 1.040.000 ₺ |
| 2. | 78.667 ₺ | 1.078.667 ₺ |
| 3. | 122.667 ₺ | 1.122.667 ₺ |
| 4. | 158.667 ₺ | 1.158.667 ₺ |
| Toplam | 400.000 ₺ | 4.400.000 ₺ |
8. Zor Durum Tespiti ve Tecil Süreleri
Likidite Oranı Formülü (Bilanço Tutanlar): Dönen Varlıklar – Stoklar / Kısa Vadeli Borçlar
| Likidite Oranı | Tecil Süresi |
| >1 | Tecil edilmez |
| 0.50 – 1 | En fazla 18 ay |
| ≤ 0.50 | En fazla 36 ay |
9. Tecil Talebi Nasıl Yapılır?
- Dijital Vergi Dairesi: dijital.gib.gov.tr
- Veya yazılı başvuru (posta/bizzat)
10. Tecil Şartlarına Uyulmaması Durumu
- Tecil ihlal edilirse teminat paraya çevrilir.
- Gecikme zammı uygulanır.
- Tecil geçersiz sayılır.
Ancak: Şartlar oluşursa tecil yeniden talep edilebilir.
11. Tecil Edilen Borcun Ödeneceği Yerler
- gib.gov.tr / GİB Mobil / Dijital Vergi Dairesi
- Anlaşmalı banka şubeleri ve dijital kanallar
- PTT
- Tüm vergi daireleri
SONUÇ
6183 sayılı Kanunun 48. maddesi, borcunu ödeme güçlüğü çeken mükellefler için önemli bir nefes alma imkânı sunar. Mali durumu bozulmuş olanlar, yüksek faiz ve cebri icra riski ile karşılaşmadan borçlarını taksitle ödeme hakkı kazanabilirler. Bu nedenle, belirtilen şartları taşıyan mükelleflerin bu imkandan zaman kaybetmeden yararlanmaları önemlidir.
