3100 Sayılı Kanun ve Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 426) kapsamında yapılan düzenlemelere uygun olarak ödeme kaydedici cihazlar (yeni nesil dahil) aracılığıyla gerçekleştirilen ve müşteriye e-Fatura veya e-Arşiv Fatura verilerek belgelendirilen perakende mal ve hizmet satışlarında ödeme kaydedici cihazlardan satış anında düzenlenen bilgi fişleri (e-Fatura / e-Arşiv Fatura BİLGİ FİŞİ) satıcı veya yetkilisi tarafından imzalanmak şartıyla irsaliye yerine geçer (433 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği 14. bölüm). Buna göre ÖKC mevzuatı çerçevesinde belirlenen kurallara uygun olarak ÖKC’lerden düzenlenen ve irsaliye yerine geçen bilgi fişleri irsaliye yerine geçeceğinden ayrıca matbu veya e-İrsaliye şeklinde başka bir sevk irsaliye belgesinin düzenlenmemesi gerekmektedir. Bilgi fişlerinin düzenlenme usul ve esasları ile bilgi fişleri örneklerine ulaşmak için; BİLGİ FİŞLERİ TEKNİK KILAVUZU’na aşağıdaki linkten ulaşılması mümkündür. https://ynokc.gib.gov.tr/UploadedFiles/Files/ynokc_bilgi_fisleri.pdf

433 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğinin 7.1. ve 15 inci bölümlerinde yer verilen açıklamalar uyarınca; e-Fatura Uygulamasına kayıtlı kullanıcılara düzenlenecek elektronik fatura ile elektronik fatura uygulamasında kayıtlı olmayan kayıtlı kullanıcılara düzenlenen e-Arşiv Faturalarda, düzenleme tarihi yanında düzenleme zamanının da saat ve dakika olarak gösterilmesi halinde elektronik faturanın kâğıt çıktısı irsaliye yerine geçer. Söz konusu kâğıt çıktıya “İrsaliye yerine geçer.” ifadesinin yazılması ve kâğıt çıktının satıcı veya yetkilisi tarafından imzalanması zorunludur. Ancak bu imkândan yararlanabilmek için elektronik faturanın malın teslimi anında düzenlenmesi gerekir. Hizmet ifasına konu e-Faturanın satış anında düzenlenmesi halinde, söz konusu kâğıt çıktının talep eden müşteriye verilmesi zorunludur. Buna göre belirtilen kurallara uygun olarak düzenlenen ve kağıt çıktısı irsaliye yerine geçen belge niteliğinde olan İrsaliye yerine geçen e-Fatura veya e-Arşiv Faturanın kağıt çıktısı, müşteriye verilmesi halinde ayrıca matbu veya e-İrsaliye şeklinde başka bir sevk irsaliye belgesinin düzenlenmemesi gerekmektedir.

Kağıt irsaliye hazırlamak için harcanan zaman, e-İrsaliye uygulaması ile minimum seviyeye iner. Bu da firmalar için zamandan ve personelden tasarruf anlamına gelir. Kağıt irsaliyenin basımı, hazırlanması, onaylanması, gönderilmesi ve arşivlenmesi için yapılan masrafalar, e-İrsaliye ile minimum seviyeye ineceği için firmaların maddi yönden tasarruf elde etmesini sağlar. e-İrsaliye, elektronik ortamda aktarılacağı için alıcı ve satıcı arasındaki belge ulaştırma süresi oldukça kısalır. Bu da düzenleme, kabul, ret, kısmi kabul, iade ve yaşanacak çeşitli aksaklıkların hızlıca satıcıya iletilmesine imkan tanır. Geçmiş dönemlerde hazırlanan irsaliyelere ulaşım ya da denetim ve kontrol anlarında, elektronik ortamda yer alan e-İrsaliyelere ulaşım süresi saniyelerle ölçülür. Hazırlanan tüm e-İrsaliyeler dijital ortamda arşivlenir. Bu da kağıt irsaliyelerin arşivlenmesi için harcanan zaman, mekan ve personel masrafını ortadan kaldırır. e-İrsaliye sistemi, firmaların muhasebe sistemlerine entegre edilebildiği için parasal giriş çıkışların hızı artar. Ayrıca raporlama için de kolaylık sağlar. Kağıda basılı irsaliyeler için kesilen binlerce ağaç, e-İrsaliye sayesinde doğadaki varlığını sürdürmeye devam eder.

Sevk irsaliyesi, satılan malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının; teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması zorunlu olan belgedir. İrsaliyeye konu malların, satıcıdan yola çıkıp alıcıya ulaşması ile birlikte sevk irsaliyesi belgesi esas itibariyle işlevi yerine getirmiştir. Bu durumdaki sevk irsaliyesinin iptal edilmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Ancak, e-İrsaliye uygulamasında (487 SN VUK GT, Md.3/8 inci fıkra); yalnızca malın fiili sevkinden önce ve alıcının ya da içerdiği malın hatalı olması durumunun alıcı tarafından sistem üzerinden anlaşılması ve hatalı sevkiyat işleminin satıcı tarafından hiç başlatılmamasını sağlamak amacıyla münhasıran ALICI durumundaki tarafça, e-İrsaliye belgesine sistem üzerinde “RED” irsaliye yanıtı ile iptal işlemi gerçekleştirilebilmektedir. Belirtilen durum haricinde düzenlenen bir irsaliyenin iptal edilebilmesi durumu söz konusu olmayıp, irsaliye üzerindeki fiili sevk zamanından sonra alıcı tarafından red yanıtı dönülmesi sistemsel olarak engellenmiştir.

Red işlemi gerçekleştiğinde faturalanması gereken irsaliyenin 7 günlük süresi geçtiğinde yeni e-Fatura ne şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Ticari fatura senaryosunda düzenlenip, alıcısı tarafından e-Fatura sistemi üzerinden Red yanıtı ile itiraz edilen bir e-Faturaya ait yeniden fatura düzenlenmesi durumu için özel bir süre belirlenmemiş olup 7 günlük genel fatura düzenleme süresi içinde ise herhangi bir usul hükmü yönünden sorun oluşmaksızın yeni e-Fatura’nın düzenlenip alıcısına iletilmesi gerekmektedir. Ancak yeni e-Faturanın, itirazın yapılma süresi nedeniyle ilk irsaliye tarihinden 7 günlük sürenin de geçtiği bir tarihte düzenlenmek durumunda kalınması halinde (Örneğin 10 Temmuz tarihli irsaliyeye konu mal için 17 temmuzda düzenlenen e-Fatura’ya 25 Temmuz da itiraz edilmesi nedeniyle, 10 Temmuz ila 25 Temmuz arasındaki süre 7 günden fazladır), yeni düzenlenecek e-Fatura’da sevk irsaliyesinin bilgilerine yer verilecek olmakla birlikte, faturanın not-açıklama alanına da ilk düzenlenen ve itiraz nedeniyle iptal olan e-Fatura bilgisine (tarih ve numarasına ve söz konusu faturanın neden iptal durumuna geldiğine yönelik açıklamaya) de yer verilmesi suretiyle, 7 günlük süreden sonra ikinci e-fatura’nın düzenlenme gerekçesine yer verilmedir. GİB PORTAL kullanıcıları, e-Fatura’nın sevk irsaliye bilgileri alanına 7 günden önceki geçmiş tarihli sevk irsaliyesinin bilgilerine izin vermemesi nedeniyle, irsaliye bilgilerine faturanın açıklama alanına yazarak düzenlemeleri mümkün bulunmaktadır.

Sevkiyat işlemi başlatılıncaya kadarki süreçte, hazırlanan e-İrsaliye’nin TASLAK olarak bekletilmesi, imzalanmaması, sisteme iletilmemesi ve bilgilerde meydana gelecek değişiklikler göz önüne alınarak taslak belgenin onaylanarak sisteme iletilmesi halinde söz konusu sorunlar öncelikle en az seviyede karşılaşılacaktır. Bununla birlikte, oluşturulmuş e-İrsaliye’nin, malların fiili sevkinden önce bilgilerinde değişiklik olduğunun anlaşılması halinde, alıcının söz konusu e-irsaliye’ye sistem üzerinden red yanıtı dönülmesini sağlamak suretiyle iptal edilmesi sağlanıp, yerine yeni ve doğru bilgileri barındıran e-İrsaliyenin oluşturulması, alıcısına sistem üzerinden gönderilmesi ve sevkiyatın başlatılması sağlanabilir. Düzenlenip e-İrsaliye sistemine iletilen bir e-İrsaliye’nin satıcı tarafından herhangi bir şekilde İPTALİ mümkün bulunmamaktadır. Sevkiyatı işlemi sürerken, araç, şoför vb. diğer bilgilerde değişikliğin olması durumunda ise, belirtilen değişiklikler e-İrsaliye hazırlama birimlerine bildirilerek (ya da şoförün yeni bir e-İrsaliye oluşturma için teknik olanaklara sahip olması da söz konusu olabilir) ivedilikle yeni e-İrsaliye’nin oluşturulması ve elektronik ortamda da görüntülenmesini sağlayacak yapıda araç şoförüne iletilmesi sağlanmalıdır. Ya da sevkiyat sırasında teknik imkanlar elvermiyorsa, taşımayı gerçekleştiren şoför tarafından yeni bilgileri barındıran, e-İrsaliye’ye dönüştürülmek üzere öncelikle matbu sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve bu irsaliye üzerinde e-İrsaliye’ye dönüştürüleceğine ilişkin açıklamaya yer verilmesi sağlanmalıdır. Matbu sevk irsaliyesi ile gerçekleştirilen fiili teslimat miktarlarına uygun olarak, matbu irsaliyenin e-İrsaliye’ye (MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde) en geç izleyen 2 gün içinde dönüştürülmesi ve e-İrsaliye sistemine iletilmesi gerekmektedir. Düzenlenen bu e-İrsaliye üzerinde, düzenlenen matbu sevk irsaliyesine ilişkin bilgilere yer verilmelidir. Matbu sevk irsaliyesi de tevsik edici belge (e-İrsaliye’nin dayanağı) olarak, muhafaza ve istenildiğinde ibraz edilmesi gerekmektedir. Bilgileri değişen ilk e-İrsaliye’nin (elektronik halinin) satıcı ve alıcı tarafından, daha sonradan düzenlenmiş matbu ve ayrıca dönüştürülen e-İrsaliye ve düzenlenen e-Fatura ile birlikte muhafaza edilmesi (e-Fatura’nın açıklama alanında ilgili irsaliyelere ilişkin bilgilerine yer verilmesi suretiyle) yeterli olacaktır.

e-İrsaliye yanıtı süresi fatura düzenleme süresi olan 7 günlük süreyi aşamaz. E-İrsaliye sisteminde, yanıt dönülebilme süresi kontrolü yapılmaktadır. Bu süreden sonra, alıcı tarafından iletilen irsaliye yanıtlarına HATA dönülmektedir. Buna göre örnekteki şekilde 10.08.2018 de düzenlenen bir e-İrsaliye’ye alıcısı en geç 17.08.2018 tarihinde (bu tarih dahil) yanıt dönebilir, bu tarihten sonra dönülen yanıtları e-İrsaliye sistemi kabul etmez.

Vergi Usul Kanunu 230’uncu maddesinin 5’inci bendinin parantez içi hükmünde (Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır. Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir. Şu kadar ki nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz.) hükümlerine yer verilmiştir. Bu nedenle gerek e-Fatura kayıtlı kullanıcılarının gerekse e-Fatura uygulamasına kayıtlı olmayan kullanıcıların, sevk ettikleri mallar için sevk irsaliyesi (İrsaliyeli fatura veya irsaliye belgesi yerine geçen; e-Fatura veya e-Arşiv Fatura kağıt çıktısı ile ÖKC Fatura bilgi fişleri de irsaliye yerine gerekmektedir) düzenlemeleri gerekmektedir. e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamasına kayıtlı kullanıcılar, irsaliye yerine geçen e-Fatura veya e-Arşiv Fatura kağıt çıktılarını da sevk irsaliyesi olarak kullanabileceklerinden ayrı ilave başka bir irsaliye düzenleme mecburiyetleri de bulunmamaktadır. Ancak, malın fiili sevkinden önce fatura düzenlenebildiği, sevkiyatın daha sonradan gerçekleştirildiği durumlar da söz konusu olabilmektedir. e-İrsaliye uygulamasında bu durumda sonradan düzenlenen e-irsaliyede düzenlenen fatura bilgilerine yer verilmesi gerekmektedir. Faturada ise sevk irsaliyesine ilişkin bilgilerin, henüz sevk irsaliyesinin düzenlenmemiş olması nedeniyle boş bırakılması, faturanın not açıklama alanına sevkiyatın sonradan yapılacağı yönünde açıklamalara yer verilmesi gerekmektedir

433 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğinin 7.1. ve 15 inci bölümlerinde yer verilen açıklamalar uyarınca; e-Fatura Uygulamasına kayıtlı kullanıcılara düzenlenecek elektronik fatura ile elektronik fatura uygulamasında kayıtlı olmayan kayıtlı kullanıcılara düzenlenen e-Arşiv Faturalarda, düzenleme tarihi yanında düzenleme zamanının da saat ve dakika olarak gösterilmesi halinde elektronik faturanın kâğıt çıktısı irsaliye yerine geçer. Söz konusu kâğıt çıktıya “İrsaliye yerine geçer.” ifadesinin yazılması ve kâğıt çıktının satıcı veya yetkilisi tarafından imzalanması zorunludur. Ancak bu imkândan yararlanabilmek için elektronik faturanın malın teslimi anında düzenlenmesi gerekir. Hizmet ifasına konu e-faturanın satış anında düzenlenmesi halinde, söz konusu kâğıt çıktının talep eden müşteriye verilmesi zorunludur. Buna göre belirtilen kurallara uygun olarak düzenlenen ve kağıt çıktısı irsaliye yerine geçen belge niteliğinde olan İrsaliye yerine geçen e-Fatura veya e-Arşiv Faturanın kağıt çıktısı, müşteriye verilmesi halinde ayrıca matbu veya e-İrsaliye şeklinde başka bir sevk irsaliye belgesinin düzenlenmemesi gerekmektedir.

e-faturada sürecinde, (temel) fatura gönderildikten sonra ancak KEP üzerinden karşı firmanın iptal bildirimi mümkün olabiliyor. Aksi takdirde e-fatura gönderen tarafından iptal edilemiyor. Sevk irsaliyesi, satılan malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının; teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması zorunlu olan belgedir. İrsaliyeye konu malların, satıcıdan yola çıkıp alıcıya ulaşması ile birlikte sevk irsaliyesi belgesi esas itibariyle işlevi yerine getirmiştir. Bu durumdaki sevk irsaliyesinin iptal edilmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Ancak, e-İrsaliye uygulamasında (487 SN VUK GT, Md.3/8 inci fıkra); yalnızca malın fiili sevkinden önce ve alıcının yada içerdiği malın hatalı olması durumunun alıcı tarafından sistem üzerinden anlaşılması ve hatalı sevkiyat işleminin satıcı tarafından hiç başlatılmamasını sağlamak amacıyla münhasıran ALICI durumundaki tarafça, e-İrsaliye belgesine sistem üzerinde “RED” irsaliye yanıtı ile iptal işlemi gerçekleştirilebilmektedir. Belirtilen durum haricinde düzenlenen bir irsaliyenin iptal edilebilmesi durumu söz konusu olmayıp, irsaliye üzerindeki fiili sevk zamanından sonra alıcı tarafından red yanıtı dönülmesi sistemsel olarak engellenmiştir. Malın fiili sevkinden sonra gönderilecek RED e-İrsaliye yanıtları hükümsüz olup, bu durumda malı taşıyan/ taşıttıran tarafından yeni bir e-İrsaliye düzenlenmesi gerekecektir.

Hayır, belirtilen şekilde bir irsaliye için birden fazla yanıt dönülmesi mümkün değildir. e-İrsaliye yanıtı dönülmesi zorunlu olmamakla birlikte yanıt dönülmesi halinde 7 günlük fatura düzenleme süresini geçmeyen süre içinde bir adet yanıtın dönülmesi mümkün bulunmaktadır.

Sevk irsaliyesi, satılan malın alıcıya teslim edilmek üzere taşındığı veya taşıttırıldığı durumlarda taşıtta bulundurulması zorunlu olan belgedir. İrsaliyeye konu malların, satıcıdan yola çıkıp alıcıya ulaşması ile birlikte sevk irsaliyesi belgesi esas itibariyle işlevi yerine getirmiş olacağından sevk irsaliyesinin İPTAL edilmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Ancak, e-İrsaliye uygulamasında (487 SN VUK GT, Md.3/8 inci fıkra); yalnızca malın fiili sevkinden önce ve alıcının ya da içerdiği malın hatalı olması durumunun alıcı tarafından sistem üzerinden anlaşılması ve hatalı sevkiyat işleminin satıcı tarafından hiç başlatılmamasını sağlamak amacıyla münhasıran ALICI durumundaki tarafça, e-İrsaliye belgesine sistem üzerinde “RED” irsaliye yanıtı ile iptal işlemi gerçekleştirilebilmektedir. Belirtilen durum haricinde düzenlenen bir irsaliyenin iptal edilebilmesi durumu söz konusu olmayıp, irsaliye üzerindeki fiili sevk zamanından sonra alıcı tarafından red yanıtı dönülmesi sistemsel olarak engellenmiştir. E-Fatura’ya red yanıtının dönülmesi nedeniyle, daha önceki fiili sevkiyat ile ilgili eİrsaliye’nin iptali ve düzeltilmesi söz konusu olmayacaktır. Yeni bir sevkiyatı işlemi olmadığı sürece, alıcıya yeni bir e-İrsaliye’nin düzenlenmesi de gerekmemektedir.Taraflar esas itibariyle sevkiyatını gerçekleştirdikleri mal miktarına göre sevk irsaliyesi düzenlemeleri gerekmektedir. Sevkiyatı hangi taraf gerçekleştiriyorsa o tarafın sevk irsaliyesi düzenlemesi icap etmektedir. İlave, yeni başka bir sevkiyatın olmadığı durumlarda, tarafların sevk irsaliyesi (e-İrsaliye dahil) düzenlemelerine gerek bulunmamaktadır. Düzenlenen e-fatura ile e-İrsaliyesi arasında oluşabilecek uyumsuzlukların tevsik edici diğer bilgi ve belgelerle (teslim/tesellüm makbuzları, tutanaklar, harici itiraza yönelik taahhütlü mektuplar, noter kanalıyla yapılan itirazlar vb.) de tevsik edilmesi mümkün bulunmaktadır. Malın fiili sevkinden sonra gönderilecek RED e-İrsaliye yanıtları hükümsüz olup, bu durumda malı taşıyan/taşıttıran tarafından yeni bire-İrsaliye düzenlenmesi gerekecektir.

e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı kullanıcı bilgilerine aşağıda belirtilen internet adresinden erişilmesi mümkün olduğu gibi, e-İrsaliye uygulamasından yararlanılan güncel kayıtlı kullanıcılar listesi sistemde sürekli olarak güncel halde tutulmaktadır. e-İrsaliye’nin düzenlenmesi sırasında da alıcı bilgileri bölümüne ilgili bilgiler girildiğinde sistemde kayıtlı olup olmadığı anlaşılabilecektir. http://www.efatura.gov.tr/eirsaliyekayitlikullanicilar.html

e-Fatura’nın düzenleme süresine ilişkin olarak kağıt belge düzeni için öngörülen sürelerden farklı bir süre öngörülmemiştir. 213 sayılı VUK’un fatura düzenleme süresine ilişkin 7 günlük süre e-Fatura uygulamasında da aynen geçerlidir. Bu nedenle, e-Fatura’nın e-İrsaliye’den önce düzenlenmesi gereği bulunmamakta olup, irsaliye tarihinden sonraki 7 günlük süre içerisinde düzenlenmesi mümkündür.

Sevk irsaliyesinin düzenlendiği ortamın(deponun, işyerinin vb.) teknik, altyapı vb. diğer imkansızlıkları nedeniyle, malın sevkinden önce e-İrsaliye düzenlenmesinin mümkün olamadığı durumlarda, sonradan e-İrsaliye dönüştürülecek matbu kağıt olarak sevk irsaliyesinin düzenlenmesi durumunda, saha denetimleri sırasında saha denetim elemanına ibraz olunması gereken sevk irsaliye belgesi MATBU SEVK İRSALİYESİ olacaktır. Söz konusu irsaliyenin elektronik belge yerine kağıt belge olarak düzenlenmiş olması durumu denetim tutanakları ile tespit edilecek olmakla birlikte, en geç izleyen 2 gün içinde e-İrsaliye’ye dönüştürülmesi halinde herhangi bir cezai durum söz konusu olmayacaktır. Matbu sevk irsaliyesinde yer alan bilgiler ve alıcıya yapılan fiili teslim bilgilerine göre (fiili teslim hakkında; matbu sevk irsaliyesi üzerine alınan not, açıklama ve imzalar, tutanak, makbuz, form, teslim/tesellüm belgesi, vb. harici diğer belgeler üzenlenebilir.) e-İrsaliye sistemine “MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE” tipinde e-İrsaliye düzenlenip GİB sistemleri üzerinden alıcısına iletilmesi gerekmektedir. Ancak söz konusu tipte hazırlanan e-İrsaliye tipleri için alıcılar tarafından sistem üzerinden e-İrsaliye yanıtı dönülmesi mümkün olmayacaktır.

Düzenlenen e-İrsaliye’ler e-İrsaliye uygulamasına iletildiğinde anlık olarak GİB sistemlerine de ulaşmaktadır. İletim süresi saniyeler mertebesinde gerçekleşmektedir. GİB sistemlerinde herhangi bir şekilde arıza, kesinti veya bakım olması nedeniyle iletilemeyen durumlarda GİB tarafından gerekli duyurular www.efatura.gov.tr internet adresinde yapılmakta olup bu süreler boyunca kağıt ortamda matbu sevk irsaliyesi düzenlenerek sevkiyat işlemlerinin sürdürülmesi mümkün bulunmaktadır. GİB e-İrsaliye sistemine iletilen e-İrsaliye belgelerinin yol denetimlerinde (kağıt çıktısının ya da elektronik ortamdaki halinin) ibrazı halinde e-Yoklama sistemi üzerinde doğrulanması elektronik ortamda yapılmaktadır. Herhangi bir şekilde doğrulama işlemi yoklama sırasında yapılamayan durumlar, daha sonradan tetkik edilmek üzere not alınarak denetim sonuçlandırılabilecektir. GİB sistemlerinden, denetim tutanağı ile tespit edilen e-İrsaliye’nin aynısının mevcudiyetinin anlaşılması halinde herhangi bir cezai işlem söz konusu olmayacaktır. Ancak, yapılan tetkiklerde herhangi bir şekilde fiilen eİrsaliye’nin GİB sistemlerine iletilmemiş olduğu tespit edilen edilmesi halinde usul hükümleri yönünden cezai işlemler tatbik edilebilecektir.

e-İrsaliye yanıtları irsaliye tarihinden itibaren 7 günlük süre içinde dönülebilmektedir. Malların alıcıya teslimatı için e-İrsaliye yanıtının beklenmesi zorunluluğu kesinlikte bulunmamakta olup, e-İrsaliye yanıtının gönderilmesi hususunda da herhangi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Alıcı isteğe bağlı olarak sistem üzerinden e-İrsaliye yanıtını gönderebilir. Belirtilen sürede yanıt dönülmemiş e-İrsaliye’ye konu malların alıcısı tarafından tam olarak teslim alındığı GİB sistemleri tarafından kabul edilmemektedir. Ancak buna rağmen alıcıya yapılan fiili mal teslimatına ilişkin tevsik edici diğer belgelerle ( Teslim alan ve teslim eden taraflarca ıslak imzalı ve kaşeli; e-İrsaliye’nin kağıt çıktısı, teslim ve tesellüme ilişkin tutanak, makbuz, form teslim/tesellüm belgesi, vb. harici diğer belgeler düzenlenebilir.) aksi durumlar tevsik olunabilir.

e-İrsaliye’ye konu malların sevkiyatına başlanması için e-İrsaliye’nin GİB sistemlerine iletilmiş olması yeterli olup, ayrıca alıcının sistem yanıtını dönmesini bekleme zorunluluğu bulunmaktadır. Alıcının sisteminde yaşanmakta olan bir sorun sevkiyat işleminin başlatılmasına engel teşkil etmeyip, alıcı sistemlerindeki sorunun giderilmesi sonrasında ilgili e-İrsaliye GİB tarafından alıcısına elektronik ortamda iletilecektir. Bu nedenle satıcının alıcının sistemlerindeki sorunun çözümünü bekleme zorunluluğu bulunmamaktadır.

Müşterinin ve teslim edilecek mal miktarının sevkiyat başlangıcında bilinemediği bazı mal sevkiyatlarında öncelikle “”MUHTELİF MÜŞTERİLER”” ibareli matbu kağıt sevk irsaliyesi düzenlenecektir. e-İrsaliye uygulamasına da kayıtlı müşterilere fiili teslimatlar gerçekleştirildikçe ya teslim anında ya e-Fatura düzenlenecek ya da müşteri adına yeni bir sevk irsaliyesi (teknik altyapı engeli yok ise e-İrsaliye, teknik engel var ise matbu ve müşteri adına düzenlenen kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi) düzenlenecektir. Herbir müşteriye yapılan fiili teslimata göre düzenlenen matbu kağıt ortamdaki sevk irsaliyeleri üzerinde “”e-İrsaliye Ayrıca Düzenlenecektir”” ibaresine yer verilecek ve en geç izleyen 2 gün içinde söz konusu matbu irsaliye “”MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE”” tipinde (söz konusu irsaliye üzerinde matbu irsaliye bilgilerine de yer verilmesi gerekmektedir) e-İrsaliye’ye dönüştürülecek ve GİB sistemleri üzerinden alıcısına iletilmesi sağlanacaktır. Alıcılar tarafından söz konusu e-İrsaliye’ye (daha öncesindeki matbu irsaliye ile fiili mal teslimatı bilgisi oluştuğundan) herhangi bir yanıt dönüşü yapılmayacaktır. Her bir müşteriye teslimat sırasında e-İrsaliye ve e-Fatura düzenlenmesi sırasında mobiliteyi de sağlayan her türlü TEKNOLOJİK İMKANLARDAN yararlanılması mümkün bulunmaktadır.

Akaryakıt teslimatı yapılacak uçağın bilinemediği ya da fiili teslimat miktarının sevkiyat başlangıcında öngörülemediği HAVACILIK YAKITI sevkiyatlarında öncelikle “”MUHTELİF MÜŞTERİLER”” ibareli matbu kağıt sevk irsaliyesi düzenlenecektir. e-İrsaliye uygulamasına da kayıtlı müşterilere fiili teslimatlar gerçekleştirildikçe ya teslim anında ya e-Fatura düzenlenecek ya da müşteri adına yeni bir sevk irsaliyesi (teknik altyapı engeli yok ise e-İrsaliye, teknik engel var ise matbu ve müşteri adına düzenlenen kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi) ya da sevk irsaliyesinde yer alması gereken bilgileri de barındıran fiili teslimata ilişkin ilgili diğer kurumlar ve mevzuatlarında kabul edilen diğer belgelerden birinin ( Teslim alan ve teslim eden taraflarca ıslak imzalı vekaşeli; teslim ve tesellüme ilişkin tutanak, makbuz, form teslim/tesellüm belgesi, vb. harici diğer kağıt ortamdaki belgeler) düzenlenmesi ve bilahare e-İrsaliye dışındaki belgelerin en geç izleyen 2 gün içinde e-İrsaliye’ye dönüştürülmesi gerekmektedir. Matbu belgeler üzerine e-İrsaliye’ye dönüştürüleceğine ilişkin ibareye yer verilecek ve bilahare düzenlenecek e-İrsaliye üzerinde (MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde) ise matbu teslim tesellüm belgelerine ilişkin bilgilere yer verilecektir. Bu belgeler ile e-İrsaliyeler birbirleri ile ilişkili şekilde muhafaza edilecek ve talep edilmesi halinde ilgililerine birlikte ibraz edilmesi gerekmektedir. Söz konusu matbudan dönüştürülen e-İrsaliye GİB sistemleri üzerinden alıcısına iletilmesi sağlanacaktır. Alıcılar tarafından söz konusu e-İrsaliye’ye (daha öncesindeki matbu irsaliye ile fiili mal teslimatı bilgisi oluştuğundan) herhangi bir yanıt dönüşü yapılmayacaktır.

Sevk irsaliyesi belgesi, esas itibariyle taşıtlar ile taşınan mallara yönelik yol denetimlerinde bir kontrol belgesi olma vasfına haizdir. Bu çerçevede herhangi bir taşıt ile sevk edilmeyen ve mal sevkiyatı ve fiilen teslim miktarları özel sayaçlarla ölçülen boru hatları ile yapılan teslimlerde, teslim eden ve teslim alan tarafından sevk irsaliye belgesinin düzenlenmesi mecburiyeti bulunmamaktadır. Ancak dileyen işletmeler bu suretle yapılan teslimat miktarlarını dikkate alarak teslimatın gerçekleştirilmesi ile birlikte stok takip işlemlerini ERP sistemleri üzerinden takip edebilmek için e-İrsaliye de düzenleyebilirler. e-İrsaliye düzenlenmesi durumu da dahil olmak üzere, boru hattı üzerinden gerçekleştirilen fiili teslimat miktarlarının tevsik edici harici diğer belgelerin (Teslim alan ve teslim eden taraflarca ıslak imzalı ve kaşeli; teslim ve tesellüme ilişkin tutanak, makbuz, form teslim/tesellüm belgesi, sayaçların ürettiği ve taraflarca imzalı belgeler vb. harici diğer kağıt ortamdaki belgeler) düzenlenmesi ve ilgili makamlara tevsik edici belge olarak talep edilmesi halinde ibraz edilmesi gerekmektedir.

Sevk irsaliyesi belgesi, esas itibariyle taşıtlar ile taşınan mallara yönelik yol denetimlerinde bir kontrol belgesi olma vasfına haizdir. Bu çerçevede herhangi bir taşıt ile sevk edilmeyen ve mal sevkiyatı ve fiilen teslim miktarları özel sayaçlarla ölçülen boru hatları ile yapılan teslimlerde teslim eden ve teslim alan tarafından sevk irsaliye belgesinin düzenlenmesi mecburiyeti bulunmamaktadır. Sevkiyat işlemi, sayaç bilgilerinden hareketle hazırlanan tevsik edici harici diğer belgelerle (Teslim alan ve teslim eden taraflarca ıslak imzalı ve kaşeli; teslim ve tesellüme ilişkin tutanak, makbuz, form teslim/tesellüm belgesi, sayaçların ürettiği ve taraflarca imzalı belgeler vb. harici diğer kağıt ortamdaki belgeler) tevsik olunabilir. Ancak dileyen işletmeler bu suretle yapılan teslimat miktarlarını dikkate alarak teslimatın gerçekleştirilmesi ile birlikte stok takip işlemlerini ERP sistemleri üzerinden takip edebilmek için e-İrsaliye de düzenleyebilirler. e-İrsaliyenin düzenlenmesi halinde; boru hattı üzerinden işletmeler arası gerçekleştirilen fiili teslimat miktarlarının tevsik edici harici diğer belgelerin olarak düzenlenen belgelere ilişkin bilgilerin e-İrsaliye üzerinde yer verilmesi ve ilgili makamlara e-İrsaliye belgesi ile birlikte tevsik edici harici belge olarak, talep edilmesi halinde ibraz edilmesi gerekmektedir.

Sevk irsaliyesi belgesi, esas itibariyle taşıtlar ile taşınan mallara yönelik yol denetimlerinde bir kontrol belgesi olma vasfına haizdir. Bu çerçevede herhangi bir taşıt ile sevk edilmeyen ve mal sevkiyatı ve fiilen teslim miktarları özel sayaçlarla ölçülen boru hatları ile yapılan teslimlerde teslim eden ve teslim alan tarafından sevk irsaliye belgesinin düzenlenmesi mecburiyeti bulunmamaktadır. Belirtilen nitelikteki mal satışlarında bir mal hareketi, sevkiyatı söz konusu olmadığından sevk irsaliyesi düzenlenmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak, dileyen işletmeler bu suretle yapılan mal satış miktarlarını dikkate alarak stok takip işlemlerini ERP sistemleri üzerinden takip edebilmek için, sevk irsaliyesi ( e-İrsaliye düzenlenmesi gereken hallerde e-İrsaliye) de düzenleyebilirler.

e-İrsaliye düzenleme zorunluluğu her iki tarafın da e-İrsaliye sistemine kayıtlı kullanıcı olduğu durum için geçerli olup, yurtdışındaki müşterilere yönelik gerçekleştirilen mal sevkiyatı işlemleri için e-İrsaliye düzenlenmeyecek bunun yerine kağıt ortamdaki MATBU sevk irsaliyesi düzenlenecektir. Gümrük işlemleri sırasında da öteden beri olduğu şekilde matbu sevk irsaliyesi belgesinin (üzerine notlar alınarak ve kaşe ve imza tatbik edilip Gümrük makamlarına ibraz edilerek) aynı şekilde kullanılmaya devam edilebilecektir. Ancak, yurtiçinde mükellefiyeti olan ve ayrıca e-İrsaliye uygulamasına da kayıtlı olan müşterilere ihracat niteliğinde olsa dahi kağıt irsaliye yerine e-İrsaliye düzenlenmesi gerekmektedir. Bu durumda gümrükleme işlemleri sırasında e-İrsaliye belgesinin elektronik ortamdaki haline uygun kağıt çıktısı üzerine gerekli notlar tatbik edilip kaşe ve ıslak imzalı halinin bir örneğinin Gümrük idaresine ibrazı, bir örneğinin de sevkiyatı gerçekleştiren satıcı nezdinde tevsik edici harici belge olarak kullanılması amacıyla muhafaza edilmesi gerekmektedir. e-İrsaliye düzenlenmesi açısından teknik ve altyapı engeli var ise, söz konusu sevkiyatların matbu ve müşteri adına düzenlenen kağıt ortamdaki sevk irsaliye ile gümrük işlemlerinin gerçekleştirilmesi ve fiili teslimata ilişkin bilgileri de barındıran bu kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi örneklerinin, en geç izleyen 2 gün içinde e-İrsaliye’ye dönüştürülmesi gerekmektedir. Matbu sevk irsaliye yeri üzerinde e-İrsaliye’ye dönüştürüleceğine ilişkin ibareye yer verilecek ve bilahare düzenlenecek e-İrsaliye üzerinde (MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde) ise matbu irsaliyeye ilişkin bilgilere yer verilecektir. Söz konusu e-İrsaliye GİB sistemleri üzerinden alıcısına iletilmesi sağlanacaktır. Alıcılar tarafından söz konusu e-İrsaliye’ye (daha öncesindeki matbu irsaliye ile fiili mal teslimatı bilgisi oluştuğundan) herhangi bir yanıt dönüşü yapılmayacaktır.

Sevkiyat işlemi başlatılıncaya kadarki süreçte, hazırlanan e-İrsaliye’nin TASLAK olarak bekletilmesi, imzalanmaması, sisteme iletilmemesi ve bilgilerde meydana gelecek değişiklikler göz önüne alınarak taslak belgenin onaylanarak sisteme iletilmesi halinde söz konusu sorunlar öncelikle en az seviyede karşılaşılacaktır. Bununla birlikte, oluşturulmuş e-İrsaliye’nin, malların fiili sevkinden önce bilgilerinde değişiklik olduğunun anlaşılması halinde, alıcının söz konusu e-irsaliye’ye sistem üzerinden red yanıtı dönülmesini sağlamak suretiyle iptal edilmesi sağlanıp, yerine yeni ve doğru bilgileri barındıran e-İrsaliyenin oluşturulması, alıcısına sistem üzerinden gönderilmesi ve sevkiyatın başlatılması sağlanabilir. Düzenlenip e-İrsaliye sistemine iletilen bir e-İrsaliye’nin satıcı tarafından herhangi bir şekilde İPTALİ mümkün bulunmamaktadır. Sevkiyatı işlemi sürerken, araç, şoför vb. diğer bilgilerde değişikliğin olması durumunda ise, belirtilen değişiklikler e-İrsaliye hazırlama birimlerine bildirilerek (ya da şoforün yeni bir e-İrsaliye oluşturma için teknik olanaklara sahip olması da söz konusu olabilir) ivedilikle yeni e-İrsaliye’nin oluşturulması ve elektronik ortamda da görüntülenmesini sağlayacak yapıda araç şoförüne iletilmesi sağlanmalıdır. Ya da sevkiyat sırasında teknik imkanlar elvermiyorsa, taşımayı gerçekleştiren şoför tarafından yeni bilgileri barındıran, e-İrsaliye’ye dönüştürülmek üzere öncelikle matbu sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve bu irsaliye üzerinde e-İrsaliye’ye dönüştürüleceğine ilişkin açıklamaya yer verilmesi sağlanmalıdır. Matbu sevk irsaliyesi ile gerçekleştirilen fiili teslimat miktarlarına uygun olarak, matbu irsaliyenin e-İrsaliye’ye (MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde) en geç izleyen 2 gün içinde dönüştürülmesi ve e-İrsaliye sistemine iletilmesi gerekmektedir. Düzenlenen bu e-İrsaliye üzerinde, düzenlenen matbu sevk irsaliyesine ilişkin bilgilere yer verilmelidir. Matbu sevk irsaliyesi de tevsik edici belge (e-İrsaliye’nin dayanağı) olarak, muhafaza ve istenildiğinde ibraz edilmesi gerekmektedir. Bilgileri değişen ilk e-İrsaliye’nin (elektronik halinin) satıcı ve alıcı tarafından, daha sonradan düzenlenmiş matbu ve ayrıca dönüştürülen e-İrsaliye ve düzenlenen e-Fatura ile birlikte muhafaza edilmesi (e-Fatura’nın açıklama alanında ilgili irsaliyelere ilişkin bilgilerine yer verilmesi suretiyle) yeterli olacaktır.

e-İrsaliye düzenleme zorunluluğu her iki tarafın da e-İrsaliye sistemine kayıtlı kullanıcı olduğu durum için geçerli olup, irsaliye düzenlenen muhatabın e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmadığı durumda sevk irsaliyesinin matbu kağıt ortamda düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak bununla birlikte, GİB tarafından sisteme Muhtelif Müşteriler’i temsil etmek üzere “sanal” bir kayıtlı kullanıcı tanımlanması halinde, muhatap olarak bu kayıtlı kullanıcı seçilerek e-İrsaliye düzenlenmesi ve bu belgenin kağıt çıktısının kullanılabilmesi mümkün hale gelebilecektir. Konuya ilişkin sistemsel geliştirmelerin tamamlanması müteakip gerekli duyurular www.efatura.gov.tr internet adresinde yapılacaktır.

Malın bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gerekli olup, malın gönderildiği komisyoncu veya aracının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olduğu halde, e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olan kullanıcının göndereceği bu mallar için e-İrsaliye düzenlemesi zorunludur. Komisyoncu veya aracının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmadığı halde, matbu kağıt sevk irsaliyesinin düzenlenmesi esas olmakla birlikte; GİB tarafından sisteme tanımlı olmayan alıcıları temsil etmek üzere “”sanal”” bir kayıtlı kullanıcı tanımlanması halinde, muhatap olarak bu kayıtlı kullanıcı seçilerek (asıl muhatap bilgisi ayrıca e-İrsaliye’nin ilgili alanında yer verilecektir.) e-İrsaliye düzenlenmesi ve alıcısının talebine uygun olarak kağıt çıktısının verilmesi ya da harici elektronik yollarla elektronik ortamda iletilmesi mümkün hale gelebilecektir. Konuya ilişkin sistemsel geliştirmelerin tamamlanması müteakip gerekli duyurular www.efatura.gov.tr internet adresinde yapılacaktır.

Vergi Usul Kanunu’nun 230 uncu maddesinin son fıkrası uyarınca; nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırılması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmayacağından, e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı satıcı herhangi bir şekilde irsaliye düzenlemeyecektir.

Satılan malın teslimi anında faturanın da düzenlenmesi halinde, ayrıca sevk irsaliyesi kesilmesine gerek bulunmadığından malın fatura ile birlikte taşınması yeterlidir.

Malların ücret karşılığı taşıttırılması halinde, Vergi Usul Kanununun 240 ncı maddesi uyarınca, taşıyan tarafından ayrıca taşıma irsaliyesi düzenlenmesi de gerekmektedir. Bu durumda malı taşıttıran (satıcı) ve malın teslim edileceği kişi (alıcı) e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı kullanıcı olması halinde, sevk irsaliyesi e-İrsaliye olarak düzenlenmeli ve TAŞIYAN’a e-İrsaliye’nin kağıt çıktısının veya elektronik görüntüsünün taşıtta bulunmak üzere verilmesi gereklidir.

Aynı müessesenin muhtelif şube ve kısımlarında her biri aynı numara ile başlamak üzere ayrı ayrı irsaliye kullanıldığı takdirde şube veya bu irsaliyelere şube kısımlarına göre şube veya kısmın isimlerinin yazılması veya özel işaretle seri tefriki yapılması zorunludur. (VUK GT 141)

Ticari mal niteliğinde olmayan broşür, bloknot, kalem gibi promosyon ürünleri ile numune ilaçların, hekimlere verilmek üzere firmaların satış mümessilleri tarafından taşınması sırasında (ticari mal sevkiyatı izlenimi verecek büyüklükte veya mahiyette olmamak şartıyla) sevk irsaliyesi düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.(VUK GT 379)

Malın alıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde ise sevk irsaliyesi düzenleme zorunluluğu alıcıya aittir. Ancak, alıcı ve satıcının bu konuda mutabık kalmaları halinde, sevk irsaliyesi satıcı tarafından da düzenlenebilecektir. Buna göre, satıcının sevk irsaliyesi düzenlemesi halinde alıcı tarafından ayrıca sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmeyecektir. Ancak e-İrsaliye elektronik ortamda düzenlenip iletilebildiğinden, satıcı tarafından yukarıda belirtildiği şekilde irsaliye düzenlenmesine mutabık kalınamadığı durumlarda, malını taşımacıya taşıttıran alıcı, kendi adına e-İrsaliye düzenleyip bu irsaliyenin kağıt çıktısını faks vb. yöntemle kağıt ortamda ya da mail vb. yöntemle elektronik ortamda malın taşıyıcısına iletebilir.

Maden sevkiyatlarında, Maden Kanununa göre düzenlenen maden sevk fişi, Uluslararası taşımacılıkta kullanılan hamule senedi, konşimento gibi belgeler, Gümrük girişi sırasında Gümrük İdarelerince düzenlenip verilen resmi belgeler, Orman İdarelerince düzenlenen nakliye teskereleri ve buna benzer belgeler, alınan ürünün alıcı veya satıcı tarafından taşınıp taşınmadığına bakılmaksızın sevk irsaliyesi olarak kabul edilecek ve satın aldığı malı kendi araçlarıyla taşıyan veya bir nakliyeciye taşıttıranlardan ayrıca sevk irsaliyesi düzenlemesi istenmeyecektir(VUK GT 253). Ancak Bakanlığımızca yapılacak yeni düzenlemelerde belirtilen durumlardan bazılarının e-İrsaliye düzenleme yükümlülüğü kapsamına dahil edilmesi halinde belirtilen işlemler için e-İrsaliye düzenleme yükümlülüğü söz konusu olabilecektir.

Mükelleflerin faaliyetlerine ilişkin olarak işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (Kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri, yemek, ekmek gibi) ufak hacimli ve değeri fatura düzenleme limiti tutarını aşmayan malları taşımaları veya taşıttırmaları halinde bu mallara ait faturanın taşıma esnasında taşıtta bulundurulması ve faturanın üzerine “Bu mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmemiştir.” şerhinin verilmesi şartıyla ayrıca matbu sevk irsaliyesi de aranmayacağından e-İrsaliye düzenlenmeyecektir.

Mükelleflerin, yarı mamül veya mamul mallarını, bazı işlemler yapılmak üzere, e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı bulunan diğer mükelleflere göndermeleri ve bu mükelleflerden malları geri getirmeleri durumunda götürülen ve geri getirilen mallar için gidiş ve geliş taşımaları sırasında ayrı ayrı e-İrsaliye düzenlemeleri zorunludur. Malların götürülmesinde düzenlenecek sevk irsaliyelerinin müşteri bölümü bilgilerine işlemi yapacak mükellefin adı ve soyadı, varsa ticaret ünvanı, vergi dairesi ve hesap numarası yazılacak, Malın nev’i bölümüne, gönderilen malların adı/cinsi, miktarı bölümüne miktarı yazılacak ve söz konusu irsaliye’nin açıklama not alanına yapılacak işin türü (Mesela : “Boyatılmak, tamir ettirilmek, parça değiştirmek üzere” şeklinde bir ibare) yazılacaktır. İşlem gördükten sonra malın tekrar işlemi yaptıran tarafından geri taşınmasında düzenlenecek sevk irsaliyelerinin müşteri bilgileri bölümüne işlemi yaptıran işletme kendi bilgilerine, sevk adresi olarak kendi işletme adres bilgisine (işlemin yapıldığı yer adres bilgisinin de başlangıç noktası olarak eklenmesi mümkündür) malın nev’i ve miktar bilgisi olarak işlemi tamamlanmış hali ile geri getirilen malların nev’i ve miktarı bilgileri yazılacak ve irsaliyenin not açıklama alanına yaptırılmış olan işlemin türü (boyama, baskı, tamir, parça değişim vb.)ne ilişkin açıklamaya yer verilecektir. Ancak, söz konusu malların işlemi yapacak mükellefler tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde sevk irsaliyesinin, yukarıda belirtilen esaslara göre bu kimseler tarafından düzenleneceği tabiidir.

İşletmeye ait mal, demirbaş, ekipman vb. unsurların işlem görmek (boyatılmak, tamir edilmek, parça değiştirmek, dikilmek vb.) üzere başka işletmelere sevkiyatında da sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmektedir. Bu durumda düzenlenecek sevk irsaliyelerinde ilave not, açıklama bilgisine yer verilerek söz konusu mal, ekipman, demirbaşın tamir, bakım, işlem görmek üzere gönderildiği belirtilecektir. Bu durumda söz konusu unsurları taşıyan/taşıtan kim ise onun sevk irsaliyesi düzenlemesi gerekmektedir. Tarafların her ikisinin de (sevkiyatı başlatan ve teslimatı alacak olan) e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olduğu durumda, sevk irsaliyesinin e-İrsaliye olarak düzenlenmesi, olmadığı durumda ise matbu kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi, duruma göre irsaliye yerine de geçen eFatura’nın kağıt çıktısı veya e-Arşiv Fatura’nın kağıt çıktısı veya ÖKC’den düzenlenen eFatura/e-Arşiv Fatura Bilgi Fişi’nin kağıt çıktısı mevzuatta öngörüldüğü nüsha sayısında düzenlenmesi gerekmektedir.

Numune üzerine veya tecrübe ve muayene şartıyla satım yapılmak üzere mal sevkiyatı yapılması halinde sevk edilen mallar için matbu kağıt ortamda sevk irsaliyesi düzenlenmesi zorunluluğu bulunduğundan, bu suretle sevk edilen malların muhatabının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olduğu durumda düzenlenmesi gereken sevk irsaliyesi eİrsaliye olmak zorundadır. Ancak muhatabın e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmadığı durumda genel esaslar çerçevesinde matbu kağıt sevk irsaliyesi ya da irsaliye yerine geçen e-Arşiv Fatura’nın kağıt çıktısı, e-Arşiv Fatura bilgi fişi düzenlenmesi esastır. Ancak bununla birlikte, GİB tarafından sisteme tanımlı olmayan alıcıları temsil etmek üzere “sanal” bir kayıtlı kullanıcı tanımlanması halinde, muhatap olarak bu kayıtlı kullanıcı seçilerek (asıl muhatap bilgisi ayrıca e-İrsaliye’nin ilgili alanında yer verilecektir.) e-İrsaliye düzenlenmesi ve alıcısının talebine uygun olarak kağıt çıktısının verilmesi ya da harici elektronik yollarla elektronik ortamda iletilmesi mümkün hale gelebilecektir. Konuya ilişkin sistemsel geliştirmelerin tamamlanması müteakip gerekli duyurular www.efatura.gov.tr internet adresinde yapılacaktır. Bu tür sevkiyatlarda, malı satıcı taşıyor veya taşıtıyorsa e-İrsaliye satıcı tarafından, alıcı taşıyor veya taşıtıyorsa e-İrsaliye alıcı tarafından düzenlenecektir. Ancak, kabule bağlı olan ve bunun için yazılı bir sözleşme bulunan bu tür satışlarda, fatura düzenlenmesindeki on günlük sürenin kabul tarihinden itibaren başlayacağı tabiidir.

e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı bir mükellefin, basit/götürü usulde vergilendirilen mükellefler ile vergiden muaf esnaftan mal aldığı ve malların kendilerince taşındığı/taşıttırıldığı durumda e-İrsaliye düzenlenecek midir?” “Vergi Usul Kanununun 232 ve 235 inci maddelerindeki, fatura, sevk irsaliyesi, perakende satış vesikaları (perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz satış fişi, giriş ve yolcu taşıma bileti), gider pusulası, müstahsil makbuzu ile 236 ncı maddede yer alan serbest meslek makbuzunu yalnız birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler ve serbest meslek erbabının düzenlemesi mecburi olup bunların dışında kalan ve kazançları götürü(basit) usulde tespit olunan tüccarlar ile götürü usulde vergilendirilen serbest meslek erbabı ve vergiden muaf esnafın söz konusu belgeleri düzenleme mecburiyeti bulunmamaktadır. Bu nedenle, gerçek usulde vergilendirilen mükellefler ile götürü usulde vergilendirilen mükellefler ve vergiden muaf esnaf arasındaki mal harekatı sevk irsaliyesi yönünden aşağıdaki esaslara göre belgelendirilecektir: Gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden (e-İrsaliye uygulamasına dahil olsun veya olmasın), götürü/basit usulde vergilendirilen mükellefler ve vergiden muaf esnaf tarafından satın alınan malın alıcı tarafından taşınmasında sevk irsaliyesi aranmayacak, ancak fatura malın satıldığı anda satıcı tarafından düzenlenecektir. Satıcı tarafından satış anında düzenlenecek faturaya alıcı tarafından taşındığı şerhi konulacak ve taşımalar sırasında yetkililerce istenildiğinde ibraz edilecektir. Götürü usulde vergilendirilen mükellef veya vergiden muaf esnaftan, gerçek usulde vergilendirilen ve e-İrsaliye uygulamasına da kayıtlı bulunan mükellefler tarafından satın alınan malın alıcı tarafından taşınmasında ise sevk irsaliyesi e-İrsaliye olarak kendi kendine olacak şekilde düzenlenecektir.

Diğer mevzuat düzenlemeler uyarınca, sevk irsaliyesi yerine geçen belge olduğu açıkça kabul edilen hallerde, bu belgelerin düzenlenmesi halinde ayrıca sevk irsaliyesinin (veya e-İrsaliyenin) düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak söz konusu belgelerin sevk irsaliyesi yerine geçen belge olduğu hususu ilgili mevzuat düzenlemesinde açıkça belirtilmiş olmalıdır. Ancak Bakanlığımızca yapılacak yeni düzenlemelerde e-İrsaliye düzenleme yükümlülüğü kapsamına özel olarak dahil edilen sevkiyat işlemleri için, sevk irsaliyesi yerine geçen belge yerine e-İrsaliye düzenleme yükümlülüğü söz konusu olabilecektir.