VERGİ PORTALI
omer.bilir@pwc.com aysegul.kakici@pwc.com
Ülkelerin vergi sistemlerine bakıldığında dolaylı ve dolaysız vergi ayrımı klasik bir ayrım olup, bu iki verginin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı önem arz etmektedir. Hepimizin bildiği gibi vergiler kamunun en önemli finansman kaynağıdır. Harcamalar üzerinden (mal ve hizmetler) alınan vergiler dolaylı vergiler olarak adlandırılırken, gelir ve servet üzerinden alınan vergiler ise dolaysız vergiler olarak adlandırılmaktadır. Türkiye’de vergi sistemimiz dolaylı vergi ağırlıklı olup, dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı %50’den fazladır. 2022 ve 2023 yılı verilerini incelediğimizde vergi gelirleri içerisinde dolaylı vergilerin payı oldukça yüksek olup, dolaylı vergi gelirleri içerisinde de KDV önemli bir vergi kalemi olarak yerini korumaktadır.
Finansmana erişimin en sıcak konulardan biri olduğu bu enflasyonist ortamda; firmaların finansman yükünü hafifletmek açısından KDV’nin yönetimi oldukça önemli bir başlık. Bu kapsamda, vergi gelirleri içerisindeki payı bu kadar yüksek olan bir vergi türünün yönetimi, doğru kurgulanması, KDV iadelerinin zamanında alınması da önemini giderek daha da artırmaktadır.
Yılsonuna yaklaştığımız bu günlerde KDV iade taleplerinde herhangi bir hak kaybı olmaması adına özellikle KDV iade süreçlerini kendi bünyelerinde takip eden firmalar açısından zamanaşımı sürelerinin dikkate alınması ve takibi önemli. Yasal düzenlemeler çerçevesinde yıllar özelinde zamanaşımı süreleri ve iade sürecine ilişkin aşağıda detay olarak yer alan açıklamalarımızın devreden KDV pozisyonunda ve iade alınacak KDV’si olan işletmeler açısından faydalı olacağı kanısındayız.
Bilindiği üzere, 7104 sayılı Kanun ile Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu’nun 32. maddesine 01.01.2019’dan itibaren geçerli olmak üzere eklenen “işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar talep edilmesi şartıyla” hükmüne paralel olarak değiştirilen Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği hükümlerine göre;
– “Tam İstisnalardan” ve “Tevkifata Tabi İşlemlerden” doğan KDV iade taleplerinin, iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci yılın sonuna kadar
– “İndirimli Orana Tabi İşlemlerden” doğan KDV iade taleplerinin ise, iade hakkı doğuran indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen yılın sonuna kadar,
yapılması gerekmektedir.
2018 yılına ilişkin iade hakkı doğuran işlemlere ait KDV iadelerinde zamanaşımı
7104 sayılı Kanun ile tam istisna ve tevkifata tabi işlemler ile yapılan düzenlemeler 2019 ve sonrası yılları kapsadığı için, 2018 ve önceki yıllara ilişkin iade talepleri değişiklik öncesi düzenlemelere göre düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde yapılabilecektir. 2018 yılı ile ilgili tam istisnalar ve tevkifata tabi işlemlerden doğan KDV iade alacakları ile indirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iade alacaklarının 5 yıllık zamanaşımı süresi olan 31.12.2023 tarihine kadar talep edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde iade talebi zamanaşımına uğrayacaktır. Bu kapsamda, 2018 dönemine ilişkin talep edilmeyen (vergi dairesi tarafından tenzil edilen tutarlar hariç olmak şartıyla) KDV iade bakiyelerinin en geç bu yılsonuna kadar nakit/mahsup talebinin yapılması gerekmektedir. 31.12.2023 tarihine kadar iade için gerekli belge ve listelerin (teminatlı iadelerde teminat mektubu dahil) internet Vergi Dairesi sistemine yüklenmesi ve elektronik ortamda iade talep dilekçe girişlerinin yapılması gerekmektedir.
2021 yılı tam istisna ve kısmi tevkifata tabi işlemlere ait KDV iadelerinde zamanaşımı
Son yasal düzenlemeler çerçevesinde, tam istisna kapsamındaki işlemlere ilişkin iade talebinde bulunacak mükelleflerin istisnaya tabi işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen takvim yılının sonuna kadar ilgili dönem beyannamelerinde istisnaya ilişkin yüklenilen KDV satırına iade rakamının yazılması ve en geç bu süre içinde standart iade talep dilekçesiyle birlikte iade talebi için tebliğin ilgili bölümlerinde sayılan belgelerle (teminatla talep edilen teminat dahil) vergi dairelerine başvurmaları zorunludur. 2021 yılında yapılan iade hakkı doğuran işlemlerden doğan ve 2021/1-12 dönem KDV beyannamelerinde gösterilen (tam istisna ve tevkifatlı işlemler) KDV iade taleplerinde, iade için gerekli tüm belgeler ile standart iade talep dilekçelerinin (teminatlı iadelerde teminat mektubunun) en geç 31.12.2023 tarihine kadar vergi dairesine verilmesi gerekmektedir.
2022 yılı indirimli orana tabi işlemlere ait KDV iadelerinde zamanaşımı
Bilindiği üzere, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 29. maddesinin 2. fıkrasında “Bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı, mükellefin vergiye tâbi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunur ve iade edilmez.” hükmü yer almaktadır. Fıkranın devamında ise 28. madde uyarınca Cumhurbaşkanı tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup indirilemeyen ve tutarı Cumhurbaşkanı’nca tespit edilecek sınırı aşan verginin, bu mükelleflerin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli idareler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51’i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan işletmeler ile organize sanayi bölgelerinden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsuben ödeneceği belirtilmektedir. Ancak mahsuben iade edilmeyen verginin, Maliye Bakanlığınca belirlenen sektörler, mal ve hizmet grupları ve dönemler itibarıyla yılı içinde nakden iade edilebileceği, yılı içinde mahsuben iade edilemeyen verginin izleyen yıl içinde talep edilmesi şartıyla nakden veya mükellefin yukarıda sayılan borçlarına mahsuben iade edilebileceği ifade edilmektedir.
Bu kapsamda, mükelleflerin indirimli orana tabi işlemlerden (%1, %8) doğan iade taleplerini, en geç indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılın Ocak-Kasım vergilendirme dönemlerine ilişkin beyannamelerin (yılın sonuna kadar verilen Ocak-Kasım vergilendirme dönemlerine ilişkin verilen düzeltme beyannameleri dahil) herhangi birinde iadeye konu olan KDV alanında beyan etmeleri ve indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılın sonuna kadar standart iade talep dilekçesiyle birlikte iade talepleri için tebliğin ilgili bölümlerinde sayılan belgelerle (teminatla talep edilen iadelerde teminat dahil) vergi dairelerine başvurmaları zorunludur. Eski düzenlemenin aksine artık iade tutarlarının beyannamede gösterilmesi yeterli olmayıp, aynı süre içinde iade talebi için gerekli belgeler ile gerekli başvuruların yapılması gerekmektedir.
Yukarıda yer alan açıklamalar doğrultusunda 2022 yılı indirimli oran kapsamında işlemleri olan ve yüklenmiş oldukları iadeyi talep edecek mükellefler tarafından;
– 2022 yılı indirimli oran kapsamında teslimleri olan firmaların hak kaybı olmaması adına gerekli hesaplamaları yaparak 2023 Kasım ayı beyannamesinde 439 no’lu bölümün doldurularak beyan edilmesi,
– 2022 yılı indirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanan iade taleplerinin en geç Kasım 2023 dönemi KDV1 beyannamesinde beyan edilmesi (28 Aralık 2023),
– 2022 yılına ilişkin olarak 2023 yılının Ocak-Kasım dönemleri arasında verilen iade beyannamelerinde düzeltme yapılmak istenmesi halinde de en geç 31.12.2023 tarihine kadar düzeltme beyannamesi verilmesi,
– Standart iade talep dilekçesiyle birlikte iade talepleri için tebliğin ilgili bölümlerinde sayılan belgelerle (teminatla talep edilen iadelerde teminat dâhil) vergi dairelerine başvurulması,
– İadesi talep edilen tutarın tamamını kapsayan “Standart İade Talep Dilekçesi’nin” 31.12.2023 tarihine kadar internet vergi dairesi sistemine girilmesi,
– Teminat ile nakden veya mahsuben iade talebinde bulunulacak ise teminatın da aynı süre içerisinde Vergi Dairesi’ne verilmesi,
– Herhangi bir hak kaybı olmaması adına, iade tutarının dönem içerisinde tamamının talep edilmediği kısmen kullanıldığı durumlarda kalan tutarlar için 31.12.2023 tarihi itibariyle internet vergi dairesi sistemine kalan tutar için de iade talep dilekçelerinin sisteme mutlaka girişinin yapılması,
gerekmektedir.
Özetle; 2018 ve 2021 yılları Tam İstisnalar ve Tevkifata Tabi İşlemlerden doğan KDV iade taleplerinin 2023 yılı sonuna kadar (31.12.2023); 2022 yılı “İndirimli Orana Tabi İşlemlerden” doğan KDV iade taleplerinin ise en geç 2023/Kasım KDV beyannamesi (28 Aralık 2023) ile yapılarak 31.12.2023 tarihine kadar standart iade talep dilekçesi ve iade talepleri için aranan belgelerle birlikte ilgili vergi dairelerine başvurulması gerekmektedir.
Konunun özellikle devreden KDV’si ve zamanaşımı döneminde olan firmalar ile KDV iade alacaklarını zamanında hızlı ve en kısa sürede almak isteyen firmalar için daha önemli olduğu unutulmamalıdır.
kaynak: https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/kdv-iade-talep-surelerinde-son-gunler-zamanasimi-bitiyor/722072
