Menkul Sermaye İradı Sorular Ve Cevapları

SORU 1: Tam mükellef kurumdan elde edilen kar paylarının vergilendirilmesi nasıl olacaktır?

– Her nevi hisse senetleri kar payları,

– İştirak hisselerinden doğan kazançlar,

– Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar paylarının yarısı,

gelir vergisinden istisna olup, kalan tutarın ilgili yıl beyan haddini aşması halinde beyanname verilecektir. (2018 yılı için 34.000 TL, 2019 yılı için 40.000 TL, 2020 yılı için 49.000 TL, 2021 yılı için 53.000 TL) Ayrıca kurum bünyesinde yapılan % 15 oranındaki tevkifatın tamamı, yıllık beyannamede hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.

SORU 2: Eurobond faiz gelirinin vergilendirilmesi nasıl olacak, istisna veya indirim yapılacak mı?

Vergi uygulaması bakımından Devlet tahvili ve Hazine bonosu gibi değerlendirilmekle birlikte Eurobondlar Geçici 67 nci madde kapsamında değildir. Eurobondlardan elde edilen faiz gelirleri, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/7-a bendine göre % 0 (Sıfır) oranında tevkifata tabi tutulmakta olup, anılan Kanunun 86/1-c bendinde yer alan beyan haddini (2018 yılı için 34.000 TL, 2019 yılı için 40.000 TL, 2020 yılı için 49.000 TL, 2021 yılı için 53.000 TL) aşması halinde faiz gelirinin tamamının yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir. Bu uygulamada Eurobondların ihraç tarihinin bir önemi bulunmamaktadır. Eurobondlar döviz cinsinden ihraç edildiğinden indirim oranı uygulanmamaktadır. Geçici 59 uncu maddenin yürürlüğü 31/12/2007 tarihinde sona erdiğinden bu tarihten sonra elde edilen gelirler için bu istisna uygulanmamaktadır.

SORU 3: Dar ve tam mükellef gerçek kişinin elde ettiği Döviz/TL mevduat faizi, repo gelirlerinin vergilendirilmesi nasıl olacaktır?

Bankalar arası mevduat ile aracı kurumların borsa para piyasasında değerlendirdikleri kendilerine ait paralarına yürütülen faizler hariç olmak üzere, tam veya dar mükellef ayrımı yapmaksızın ve mevduatın TL veya döviz cinsinden olmasının bir önemi olmaksızın, tüm mevduatlar tevkif yoluyla vergilendirilmektedir.

– Geçici 67 nci maddenin (4) numaralı fıkrası kapsamında tevkifata tabi olan mevduat faizleri vadelere göre değişen oranlarda tevkifata tabi tutulmakta olup, TL cinsinden yürütülen mevduat hesapları için 24/12/2012 tarihli ve 2012/4116 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında yapılmış olan düzenlemeler çerçevesinde %15, %12 ve %10 oranlarında; (3321 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararına Göre 31/3/2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) Mevduat Hesaplarına Yürütülen Faizlerden (Vadelerine Göre) %5,%3,%0); döviz tevdiat hesaplarına yürütülen faizler için 20/3/2019 tarihli ve 842 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca %20 ve %18 oranlarında ve enflasyon oranına bağlı olarak değişken faiz oranı uygulanan 1 yıldan uzun vadeli hesaplarda da 30/4/2019 tarihli ve 1015 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca %0 oranında tevkifat uygulanacaktır.

– Söz konusu tevkifat oranları, 30/8/2018 tarihli ve 53 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 31/8/2018 tarihinden itibaren 3 ay süreyle sınırlı olarak, vadesiz ve özel cari hesaplara ve söz konusu tarihten itibaren açılan veya vadesi yenilenen vadeli hesaplara uygulanmak üzere döviz tevdiat hesaplarına yürütülen faizler için vadelere göre %20, %16 ve %13; mevduat faizleri için de vadelere göre %5, %3 ve %0 olarak yeniden belirlenmiş olup, anılan düzenleme kapsamında 30/11/2018 tarihinden sonra açılan veya vadesi yenilenen vadeli hesaplardan elde edilen TL cinsinden mevduat hesapları için 24/12/2012 tarihli ve 2012/4116 sayılı BKK uyarınca, enflasyon oranına bağlı olarak değişken faiz oranı uygulanan 1 yıldan uzun vadeli hesaplar için 30/4/2019 tarihli ve 1015 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca ve döviz tevdiat hesaplarına yürütülen faiz gelirleri için de 20/3/2019 tarihli ve 842 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca belirlenen tevkifat oranları uygulanacaktır.

– Yukarıda bahsi geçen Kararnameler dışında kalan mevduat hesaplarından elde edilen gelirlere ise % 15’lik kanuni oran uygulanmaktadır.

– Repo işlemlerinden 2020 takvim yılında elde edilen gelirler de % 15 oranında tevkifata tabidir.

Tevkif yoluyla vergilendirilen bu gelirler için yıllık beyanname verilmeyecektir. Tevkifat uygulamasında gelir sahibinin gerçek/tüzel kişi ya da tam/dar mükellef olmasının veya elde edilen gelirin vergiden istisna olup olmamasının önemi bulunmamaktadır.

Ancak, tam mükellef gerçek kişilerin yurt dışındaki bir bankadan elde ettiği mevduat faizleri yurt dışında elde edilen gelir niteliğinde olduğundan ve Türk Vergi Kanunlarına göre herhangi bir vergi tevkifatına tabi tutulmadıklarından Gelir Vergisi Kanununun 86/1-d maddesine göre 2018 yılı için 1.800 TL, 2019 yılı için 2.200 TL, 2020 yılı için 2.600 TL, 2021 yılı için 2.800 TL olarak belirlenen beyan haddi dikkate alınarak yıllık gelir vergisi beyannamesi ile menkul sermaye iradı olarak beyan edilecektir.

Söz konusu miktarı aşan ve yabancı ülkelerdeki bankalardan elde edilen faiz gelirlerinin eğer Türkiye’de elde edilmiş diğer gelirler varsa bu takdirde de beyannameye dâhil edilmesi gerekmektedir. Yurt dışından yabancı para birimine göre elde edilen faiz gelirleri elde edildiği tarih itibariyle T.C. Merkez Bankası tarafından belirlenen döviz alış kuru dikkate alınarak hesaplanmaktadır.

SORU 4: Dar ve tam mükellef gerçek kişinin Türkiye’de elde ettiği Özel Finans Kurumları tarafından ödenen kar payı gelirinin vergilendirilmesi nasıl olacaktır?

– 24/12/2012 tarihli ve 2012/4116 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında yapılmış olan düzenlemeler çerçevesinde katılım bankaları tarafından katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları vadelere göre %15, %12 ve %10 oranlarında; (3321 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararına Göre 31/3/2021tarihine kadar(bu tarih dahil) Mevduat Hesaplarına Yürütülen Faizlerden (Vadelerine Göre) %5,%3,%0) ; 20/3/2019 tarihli ve 842 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca katılım bankalarınca döviz katılma hesaplarına ödenen kar payları vadelere göre %20 ve %18 oranlarında tevkifata tabidir.

– Söz konusu tevkifat oranları, 30/8/2018 tarihli ve 53 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 31/8/2018 tarihinden itibaren 3 ay süreyle sınırlı olarak, vadesiz ve özel cari hesaplara ve söz konusu tarihten itibaren açılan veya vadesi yenilenen vadeli hesaplara uygulanmak üzere katılım bankalarınca döviz katılma hesaplarına ödenen kar payları için vadelere göre %20, %16 ve %13; katılım bankaları tarafından katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları için de vadelere göre %5, %3 ve %0 olarak yeniden belirlenmiş olup, anılan düzenleme kapsamında 30/11/2018 tarihinden sonra açılan veya vadesi yenilenen katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları için 24/12/2012 tarihli ve 2012/4116 sayılı BKK uyarınca ve katılım bankalarınca döviz katılma hesaplarına ödenen kar payları için de 20/3/2019 tarihli ve 842 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca belirlenen tevkifat oranları uygulanacaktır.

Ancak, tam mükellef gerçek kişilerin yurt dışındaki bir bankadan elde ettiği mevduat faizleri yurt dışında elde edilen gelir niteliğinde olduğundan ve Türk Vergi Kanunlarına göre herhangi bir vergi tevkifatına tabi tutulmadıklarından Gelir Vergisi Kanununun 86/1-d maddesine göre 2017 yılı için 1.600-TL, 2018 yılı için 1.800 TL, 2019 yılı için 2.200 TL, 2020 yılı için 2.600 TL, 2021 yılı için 2.800 TL olarak belirlenen beyan haddi dikkate alınarak yıllık gelir vergisi beyannamesi ile menkul sermaye iradı olarak beyan edilecektir.

Kıyı bankacılığı (off-shore) dolayısıyla elde edilen mevduat faizleri de bu kapsamda değerlendirilir.

SORU 5: Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın elde ettiği menkul sermaye iratlarının vergilendirilmesi ne şekilde olacaktır?

Çalışma veya oturma izni alarak altı aydan fazla bir süre yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar bakımından dar mükellefiyet esasında vergilendirilmektedir. Dar mükellefiyet esasında vergilendirilecek söz konusu vatandaşlarımızın, Türkiye’de elde ettiği gelirin tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş menkul sermaye iratlarından ibaret olması halinde beyanname verilmeyecektir.
Dar mükellefiyete tabi olanlar, Türkiye’de elde ettikleri, vergi kesintisine tabi tutulmamış menkul sermaye iratlarının tamamını, elde etme tarihinden itibaren 15 gün içinde münferit beyanname ile bildirecek ve vergisini de aynı süre içerisinde ödeyeceklerdir.

SORU 6: Gayri Menkul Sermaye İradı mükelleflerinin kiralarını tahsil edememeleri dolayısıyla açtıkları dava sonucu elde ettikleri yasal faizlerin vergilendirilmesi nasıldır?

Kiracıların kira bedellerini ödememeleri nedeniyle açılan davalar sonucu verilen yargı kararlarında, kira bedelinin yanı sıra yasal faiz ödenmesine de karar verilmiş olması halinde, tahsil edilen kira bedelinin gayrimenkul sermaye iradı, faiz gelirinin ise menkul sermaye iradı olarak vergilendirilmesi gerekir.

SORU 7: Menkul kıymetler yatırım fonları ile menkul kıymetler yatırım ortaklıklarından elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi nasıldır?

Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerinin ilgili olduğu fona iadesi ve menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinin alım satımından elde edilen gelirler geçici 67 nci madde kapsamında tevkifat yoluyla vergilendirilmektedir.

Tevkifat oranı gerçek kişiler için % 10, kurumlar için ise % 0 olarak uygulanmaktadır. Hisse senedi yoğun fonların katılma belgelerinden elde edilen gelirler hem gerçek kişi hem kurumlar için % 0 oranında vergilendirilmektedir.

Sürekli olarak portföyünün en az % 51’i Borsa İstanbul AŞ’de işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının bir yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinin elden çıkarılmasından doğan gelirler tevkifat kapsamında bulunmamaktadır.

Söz konusu gelirler için yıllık beyanname verilmesine gerek bulunmamaktadır.

SORU 8: Bireysel Emeklilik ve Sigorta Sisteminden elde edilen Menkul Sermaye İradları nasıl vergilendirilecektir?

Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta ve emeklilik şirketleri tarafından;

* On yıldan az süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlara ödenen irat tutarları, %15

* On yıl süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlar ile vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara ödenen irat tutarları, %10 oranında tevkifata tabidir. Bireysel emeklilik sisteminden;

* On yıldan az süreyle katkı payı ödeyerek ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil.), %15

* On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil.), %10

* Emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil.), %5 oranında tevkifata tabidir.

Tevkif yoluyla vergilendirilen bu gelirler için yıllık beyanname verilmeyecektir.

SORU 9: Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden elde edilen gelirler nasıl vergilendirilir ?

Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden elde edilen gelirler Geçici 67 nci madde kapsamında tevkifat yoluyla vergilendirilmektedir. Hisse senedine ve hisse senedi endekslerine dayalı olarak yapılan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden elde edilen gelirler için tevkifat oranı % 0’dır. Bunlar dışında kalan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden elde edilen gelirler için ise tevkifat oranı gerçek kişilerde % 10, kurumlarda % 0 olarak uygulanmaktadır.

SORU 10: Tasarruflarını bankalarda değerlendiren bir kooperatifin elde ettiği faiz gelirlerini ortaklarına dağıtması halinde kurumlar vergisi yönünden mükellefiyet doğar mı?

Tasarruflarını bankaya yatırarak elde ettiği faiz gelirini ortaklarına dağıtan kooperatif sermaye üzerinden kazanç dağıttığından Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendindeki muafiyet hükmünden yararlanamaz. Ancak kooperatifin söz konusu faiz gelirini ortaklarına dağıtmayarak sermayesine eklemesi durumunda kurumlar vergisi mükellefiyeti doğmayacaktır.

SORU 11: Eurobond faiz geliri elde eden dar mükelleflerin bu geliri nasıl vergilendirilmelidir?

Dar mükellef gerçek kişilerce Eurobondlardan elde edilen faiz gelirleri, Türkiye’de tevkif suretiyle vergilendirilmiş kabul edildiğinden, bu kıymetlerden elde edilen faiz gelirleri tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyeceği gibi, diğer gelirlerin beyanı halinde de beyannameye dâhil edilmeyecektir.

SORU 12: 2020 yılında tam mükellef gerçek kişilerce elde edilen TL cinsinden Devlet tahvili ve Hazine bonosu faiz gelirleri hangi durumda beyan edilecektir?

Beyanname verilip verilmeyeceğinin tespitinde, Devlet tahvili ve Hazine bonosunun ihraç tarihi önem arz etmektedir. Buna göre, 01/01/2006 tarihinden önce TL olarak ihraç edilen Devlet tahvili ve Hazine bonosu için, 2017-2018-2019 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarına uygulanacak indirim oranı (% 129,43 -% 140,41- % 113,35’tir, 2020 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarına indirim oranı %85,1) olarak uygulanacak olup indirim oranı birden küçük çıkmaktadır.

Bu çerçevede, 2017, 2018 ve 2019 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından, 01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan ve 193 sayılı Kanunun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinde sayılan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler indirim oranının birden büyük olması dolayısıyla beyan edilmeyecektir. Ancak 2020 yılında indirim oranının birden küçük olması dolayısıyla anılan gelirlere indirim oranı uygulanmak suretiyle beyan edilecektir.

01/01/2006 tarihinden itibaren ihraç edilen Devlet Tahvili ve Hazine bonolarından elde edilecek olan faiz gelirleri Geçici 67 nci madde kapsamında tevkifata tabi olduğundan beyan edilmeyecektir.

kaynak: gib.gov.tr