Erol Çember

Yeminli Mali Müşavir/Partner

E-posta: erolcember@cemberymm.com.t

Teknolojinin gelişmesi her alanda olduğu gibi vergi uygulamalarında da kendini gösterdi ve vergi mükelleflerinin tüm işlemleri vergi idaresi tarafından dijital ortamda takip edilmeye başlandı.

E-Defter, e-fatura, e-arşiv fatura derken kapsama girmeyen mükellef neredeyse kalmadı. Ancak dijital ortama geçilmesi beraberinde başka sorunları da getirmeye, mükellefler ile vergi idaresi arasında yeni ihtilafların ortaya çıkmasına neden oldu.

Yazımda e-fatura uygulamasına dahil olan (ihtiyari olarak uygulamaya geçenlerde dahil olmak üzere) mükelleflerin, birbirlerine e-arşiv fatura düzenlemeleri durumunda; cezai müeyyide uygulanması ve uygulanan cezai müeyyidelerin ne kadar yasal olduğuna değineceğim.

509 Sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde; e-fatura ve e-arşiv fatura tanımlamaları şu şekilde yapılmıştır.

Elektronik Fatura (e-Fatura) : Bu Tebliğde yer alan şartlara uygun olan ve elektronik belge biçiminde oluşturulan faturadır.

Elektronik Arşiv Fatura (e-Arşiv Fatura) : Bu Tebliğde yer alan şartlara uygun şekilde elektronik ortamda oluşturulan ve e-Fatura dışında kalan elektronik faturadır.

İlgili genel tebliğ de özetle;

E-Fatura ile e-arşiv fatura belgesi, yeni belge türleri olmayıp, kâğıt ortamdaki “Fatura” belgesi ile aynı hukuki niteliklere sahiptir. E-fatura ile e-arşiv fatura; içeriği ve bulunması zaruri bilgiler yönünden; tüm yönleri ile birebir aynıdır.

Uygulama kapsamına girmemekle beraber; mükelleflerce ihtiyari olarak, e-fatura uygulamasına geçilebilmesi de mümkündür.

E-fatura uygulamasına yönelik olarak ilgili tebliğde; “e-fatura uygulamasına kayıtlı mükelleflerin, tebliğde belirtilen istisnai durumlar haricinde, birbirlerine sattıkları mallar ve ifa ettikleri hizmetler için düzenledikleri faturaları e-fatura olarak göndermeleri ve almaları zorunludur.” denilmiştir.

Vergi idaresi ile mükellefler arasındaki ilişkilerin elektronik yollarla takip edilmeye başlanmasının ardından, uygulamaya açıklık getiren tebliğlerin peş peşe yayımlanması birçok kavram karmaşasını da beraberinde getirmiş daha sonra bunların tek tebliğe indirgenmesi ile daha sağlıklı bir düzenleme ortaya çıkmıştır.

Ancak Vergi İdaresi e-uygulamalar konusunda; tebliğde belirlenen usul ve esasların dışında, resmi web sitesinde yayımladığı teknik kılavuzlar ile belirlenmiş format ve standartlara uygun düzenlenmeyen e-belgelerin kanun kapsamında düzenlenen bir belge olarak kabul edilemeyeceğini açıklayarak konuya ilişkin tavrını da ortaya koymuştur.

Hatırlanacağı üzere Vergi İdaresi yaklaşık üç yıl öncesine kadar benzer bir yaklaşımı; e-fatura uygulamasındaki firmaların kağıt olarak düzenlediği faturalar içinde sergilemişti.

Ancak mükellefler tarafından olayın yargıya intikal ettirilmesi üzerine Vergi İdaresinin tutumunun hatalı olduğu hukuken de ortaya konulmuş oldu. Yargıya intikal eden olaylarda vergi idaresinin peş peşe davaları kaybetmesi üzerine; 27.03.2018 tarihinde yürürlüğe giren 7103 sayılı kanun ile e-fatura yerine kağıt fatura kapsamında düzenlenen belgelerin düzenlenmemiş olarak kabul edilmesi ve özel usulsüzlük cezası tatbik edilmesi şeklinde VUK’nda değişiklik yaparak bir yerde hatasını kabul ederek, uygulama yasal zemine oturtulmuş oldu.

Ancak bu defada aynı sorun, e-fatura uygulamasına dahil olan mükelleflerin birbirlerine e-arşiv fatura kesmeleri durumunda ortaya çıktı.

Vergi İdaresi e-arşiv fatura düzenlense bile, zorunluluk kapsamındaki mükelleflerin düzenlemesi gereken asıl belge olan e-faturanın düzenlenmemiş olması durumunda, düzenlenmeyen e-fatura için bu belgeyi düzenlemek ve almak zorunda olanlara Vergi Usul Kanunun (VUK) 353 üncü maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezasının kesilmesi şeklinde uygulamaya yön vermiştir.

7103 sayılı kanunla yapılan değişiklik ile VUK nun 353. maddesini bir hatırlayalım;

“…bu belgelerin elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken Maliye Bakanlığınca belirlenen zorunlu haller hariç olmak üzere kâğıt olarak düzenlenmesi ya da bu Kanunun 227 nci ve 231 inci maddelerine göre hiç düzenlenmemiş sayılması halinde; … özel usulsüzlük cezası kesileceği”

hüküm altına alınmıştır.

Yasa hükmünde de anlaşılacağı üzere elektronik belge olarak düzenlenmemesi durumunda özel usulsüzlük cezasının kesileceği belirtilmiş olup, oysa e-arşiv faturaları da elektronik bir belgedir.

E-fatura uygulamasına dahil olan mükelleflerin; birbirlerine e-arşiv fatura düzenlemelerinden dolayı uygulanan özel usulsüzlük cezasının yasanın lafzına uygun olmadığı gibi mükelleflerin bu nedenle cezalandırılmasının da hukuka aykırı olduğunu düşünüyorum.

Bu durumda Vergi İdaresinin önünde iki yol bulunmaktadır;

Birincisi; e-fatura yerine e-arşiv fatura düzenlenmesi nedeniyle kesilen özel usulsüzlük cezalarına son vermesi ya da,

İkincisi de; e-fatura yerine, e-arşiv faturanın düzenlenmesinin özel usulsüzlük cezası gerektirdiğinin açıkça yasal düzenleme de yer alacak değişikliğin yapılması,

gerekmektedir.

Aksi halde uygulanan cezai işlemlerin, mükellefler tarafından yargıya götürülmesi sonucunda iptal edileceği ve Hazinenin de gerek zaman ve işgücü kaybı, dava masrafları ve vekalet ücretleri gibi ciddi maliyetlere maruz kalacağı kaçınılmazdır.

Tüm okuyucularıma sağlıklı günler dilerim.

kaynak: gaziantep27.net