15/7/2023 tarih, 32249 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 7456 sayılı Torba Kanunla, 14/7/2023 tarihinden öce satın alınan ve 14/7/2023 tarihinden sonra satılacak taşınmazlardaki istisna oranı %50’den %25’e düşürülmüş olup, 14/7/2023 tarihinden sonra satın alınacak taşınmazların satışındaki istisna ise tamamen kaldırılmıştır.
Kurumlar vergisi yönünden
7456 sayılı Kanun’un 19 ve 22’nci maddeleri ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun (KVK) taşınmaz satışlarından elde edilen kazançların kurumlar vergisinden istisnayı düzenleyen hükümlerinde değişiklik yapılmıştır. Mevcut hâlinde, KVK’nin 5/1-e bendinde yer alan “taşınmazlar” ibaresi kaldırılarak istisnaya son verilmiş olup, kanunun yürürlüğe girdiği 15/7/2023 tarihinden sonra aktife giren taşınmazların satışından elde edilen kazançlarda istisna tamamen kaldırılmıştır.
14/7/2023 tarihinden önceki dönemlerde aktife giren taşınmazların satışında olası geçiş dönemi sorunlarına mahal vermemek için, KVK’na eklenen Geçici 16’ncı madde ile, istisnanın son verildiği tarihten önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazlar için istisnanın devamı sağlanmıştır. Ancak istisna kaldırılmadan önce taşınmaz satışlarından elde edilen kazançların %50’si istisna kapsamında iken, geçiş döneminde bu oran %25’e indirilmiştir.
Diğer bir ifadeyle kurumlar, 7456 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 15/7/2023 tarihi itibarıyla aktifinde yer alan ve aktifinde en az iki tam süreyle tuttuğu taşınmazını anılan tarihten önce satmış ise satış kazancının %50’sini istisna edebilecek iken, anılan tarihten sonra elden çıkarırsa istisna tutarı satış kazancının %25’i olacaktır.
Katma değer vergisi yönünden
7456 sayılı Kanun’un 7 ve 8’inci maddeleri ile Katma Değer Vergisi Kanunu’nun (KDVK) 17/4-r maddesinde değişiklik yapılmıştır. Mevcut hâlinde, KDVK’nin 17/4-r bendinde yer alan “taşınmazlar” ibaresi kaldırılmıştır.
Kanunun yürürlüğe girdiği 15/7/2023 tarihinden sonra aktife giren taşınmazların satışında katma değer vergisi istisnası uygulamasına son verilerek, anılan tarihten sonra aktife giren taşınmazların devir ve teslimi katma değer vergisine tabi hâle gelmiştir. Kurumlar vergisinde olduğu gibi geçmiş dönemlerde elde edilen taşınmazlar satışında olası geçiş dönemi sorunlarına mahal vermemek için KDVK’ye Geçici 43’üncü madde eklenmiştir. Geçici madde ile istisnanın son verildiği tarihten önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazlar için istisnanın devamı sağlanmıştır.
Bununla, kanunun yürürlüğe girdiği 15/7/2023 tarihi itibarıyla aktifinde bulunan ve en az iki tam süre ile yer alan bir taşınmazını anılan tarihten sonra da satarsa katma değer vergisi istisnasından yaralanacaktır. Görüldüğü üzere, 7456 sayılı Kanun, kurumların aktifinde en az iki yıl süre ile tutukları taşınmazların satışında kurumlar ve katma değer vergisi istisnalarını kaldırmıştır. Kanunun yürürlüğe girdiği 15/7/2023 tarihinden önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazların satışındaki istisnayı geçici maddelerle devam ettirmek suretiyle bir geçiş öngörülmüştür.
Bu istisnanın uygulanabilmesi için, satış kazancının istisnadan yararlanan kısmı satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulması ve sermayeye ilave dışında çekilmemesi gerekir. Satış bedelinin ise, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi şarttır. Bu süre içinde tahsil edilmeyen satış bedeline isabet eden istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır.
