Ana Sayfa Yazılar 21.10.2024 51 Görüntüleme

Vade Farkı ve Kur Farkı Zararlarının Kısıtlı Finansman Gideri Uygulaması / Şenol DÖNDER – SMMM

Şenol DÖNDER

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

1. Vade Farkı ve Kur Farkı Nedir?

  • Vade farkı, bir mal veya hizmetin peşin alınmaması durumunda, vadeli ödeme nedeniyle oluşan ek maliyet anlamına gelir. Bu, genellikle ödeme vadesinin uzatılmasından dolayı satıcı tarafından alıcıya yansıtılan finansman maliyetidir.
  • Kur farkı, döviz cinsinden yapılan işlemlerde, ödeme tarihindeki döviz kuru ile işlem tarihindeki döviz kuru arasındaki farktan doğan maliyet veya kazançtır.

2. Kısıtlı Finansman Gideri Uygulaması Nedir?

Kısıtlı finansman gideri uygulaması, belirli maliyet kalemlerinin (özellikle borçlanma ve finansman maliyetlerinin) bir kısmının veya tamamının gider olarak indirilememesini ifade eder. Bu uygulama, vergiye tabi kazançtan indirilecek finansman giderlerinin sınırlandırılmasıyla ilgilidir. Özellikle işletmelerin, öz sermaye yerine borçlanarak finansman sağlamalarının önüne geçilmek istenir.

3.Vade Farkları ve Finansman Gideri Kısıtlaması

320 Satıcılar Hesabı, işletmenin borçlandığı satıcılara yaptığı vadeli alışverişlerin borçlarını takip etmek için kullanılır. Bu hesapta, vadeli alımlara ilişkin vade farkları ve kur farkları da kayıt edilir. Ancak, bu farklardan doğan giderlerin tamamı vergi matrahından düşülemez.

  • Vade farkı: Vade farkı, borçla finanse edilen bir maliyet olarak kabul edilir ve kısıtlı finansman giderleri uygulaması kapsamına girer. Bu kapsamda, vade farklarının belli bir kısmı vergi matrahından indirilemeyebilir.
  • Kur farkı: Dövizli işlemlerde ortaya çıkan kur farkı zararları, dövize bağlı borçlanma nedeniyle oluşan finansman maliyetlerinden sayılır ve finansman gideri kısıtlamasına tabi tutulabilir. Özellikle 2021’de yürürlüğe giren düzenlemeler, bu tür kur farkı zararlarının gider yazılmasının sınırlandırılmasına yönelik hükümler getirmiştir.

4. Uygulamanın Amacı

Bu kısıtlama, firmaların fazla borçlanmasını ve öz sermaye yerine sürekli olarak dış kaynaklarla finansman sağlamalarını engellemeyi amaçlar. Kısıtlamalar, vergi matrahını koruma ve işletmelerin finansal dengelerini sağlama amacı taşır.

5. Kısıtlamaya Tabi Finansman Giderlerinin Tespiti

Finansman giderlerinin hangi kısmının indirilemeyeceği hesaplanırken, yıllık bazda toplam borçlanmanın öz kaynaklara oranı göz önüne alınır. Eğer bu oran belirli bir sınırı aşıyorsa, aşan kısmına isabet eden finansman giderleri kanunen kabul edilmeyen gider olarak işlem görür. Bu giderler arasında vade farkları ve kur farkları da yer alabilir.

Örnek Durum:

Bir işletme, yurtiçinden vadeli mal satın alıyor ve bu alışveriş sonucunda 320 Satıcılar Hesabına 500.000 TL borç kaydediyor. Malın vadeli olması nedeniyle satıcı, 60 gün sonunda %10 vade farkı uyguluyor. Ayrıca, bu mal alışverişi döviz cinsinden yapıldığından, 60 gün sonunda ödeme günündeki kur farkı nedeniyle işletme 20.000 TL kur farkı zararı ile karşılaşıyor.

Bu durumda:

  • Vade farkı: 500.000 TL x %10 = 50.000 TL vade farkı.
  • Kur farkı zararı: Döviz kurundaki değişim nedeniyle 20.000 TL kur farkı zararı.

Toplam finansman maliyeti:

Vade farkı + Kur farkı = 50.000 TL + 20.000 TL = 70.000 TL toplam finansman maliyeti.

Kısıtlı Finansman Gideri Uygulaması:

Kanuna göre, bir işletme öz sermayesine oranla çok fazla borçlanmışsa, bu borçlanmanın bir kısmından doğan finansman giderlerini vergi matrahından indiremez. Diyelim ki bu işletmenin borç/öz sermaye oranı vergi kısıtlamasına tabi tutulacak şekilde %70 borçlanma oranını aşmış olsun.

Bu durumda, aşan kısma denk gelen vade farkı ve kur farkı zararları kısıtlanarak gider yazılamaz.

Kısıtlı Gider Hesaplaması:

Varsayalım ki, yapılan hesaplamaya göre, finansman giderlerinin %30’luk kısmı kısıtlı. Bu durumda:

  • Kısıtlanacak vade farkı: 50.000 TL x %30 = 15.000 TL
  • Kısıtlanacak kur farkı zararı: 20.000 TL x %30 = 6.000 TL

Toplamda, 15.000 TL + 6.000 TL = 21.000 TL kısıtlı gider olarak hesaplanır ve bu tutar vergi matrahından indirilemez.

Sonuç:

İşletmenin vergi matrahından indirilebilecek toplam finansman gideri:

  • İndirilebilecek toplam finansman gideri: 70.000 TL – 21.000 TL = 49.000 TL

Bu örnekte, 21.000 TL kanunen kabul edilmeyen gider olarak işleme alınacak ve vergi matrahı üzerinden indirim konusu yapılamayacaktır.

Bu kısıtlamanın amacı, işletmelerin öz kaynaklarını yeterince kullanmadan aşırı borçlanmalarının önüne geçmektir.

 

Benzer Yazılar

Hazır Site web sitesi kurma webmaster By Uzman Tescil