VDK 10 Bin Şirket Ortağını Neden Gözetim Altına Aldı? / Şenol DÖNDER-SMMM

ŞENOL DÖNDER

Serbest Muhasebeci

Mali Müşavir

Ne Yapılıyor?
Vergi Denetim Kurulu (VDK), 2023–2024 döneminde yüksek harcama yapmasına rağmen gelir vergisi beyannamesi vermeyen veya beyanları yetersiz olan 10 bin büyük şirket ortağını yakın takibe aldı. Bu kişilere, tespit edilen uyumsuzlukları açıklamaları için bildirim gönderildi.

Aynı zamanda, pişmanlıkla beyanname vererek durumu düzeltme imkânı da sunuluyor. Yani kendi hatasını kabul edip eksik beyanı düzeltirse ceza uygulanmıyor, sadece vergi ve faizi ödeniyor.

Bu Sadece Şirket Ortağını mı İlgilendiriyor?

Hayır. VDK, bu uyumsuzlukları sadece kişinin kendi gelir vergisi açısından değil, ortak olduğu şirketin kurumlar vergisi yönünden de riskli buluyor. Yani hem kişi hem şirket incelemeye alınabilir.

Vergi Gelirlerinde Durum Ne?

2025’in ilk 5 ayında toplanan kurumlar vergisi 524 milyar TL (%13,09 pay),
2024’te aynı dönemde 452 milyar TL (%16,55 pay) idi.
Oransal düşüşün nedeni: Enflasyon düzeltmesi uygulaması.

Dolayısıyla, Bakanlığın dolaysız vergi artışı hedefi doğrultusunda, bu tür denetimlerin ve “izaha davet” gibi uygulamaların artması bekleniyor.

Bu “Nereden Buldun” Uygulaması mı?

Hayır.
“Nereden buldun” yasası geçmişte tartışılmış ama yürürlüğe girmemişti.
Bu uygulamada ise mükellef önce izaha çağrılıyor, açıklama yeterli değilse ancak o zaman incelemeye sevk ediliyor.
Açıklama yeterli değilse bile doğrudan vergi tahakkuku yapılmıyor; bu yönüyle farklı.

Açıklama Yapmazsam Ne Olur?

Hiç açıklama yapmayanlar
Yetersiz açıklama yapanlar

Bu kişiler doğrudan vergi incelemesine sevk edilecek.
Ayrıca yalnızca kişi değil, şirketi de incelenebilir.

Amaç Ne?

Devlet, doğrudan ceza kesmektense, mükellefin gönüllü olarak eksik vergisini beyan etmesini istiyor.
Bu hem vergi kaybını önlüyor hem de müfettiş kapasitesi daha verimli kullanılıyor.

VDK Hangi Riskleri Görüyor?

Şirket ortağının beyan ettiği gelirle:

Harcamalarının uyuşmaması,
Şirketten borç alıp faiz işletmemesi,
Şirketin sahte belge kullanması,
Kâr payı, kira, faiz, eurobond, hisse kazancı gibi gelirleri beyan etmemesi,
Harcamaların şirket gideri gibi gösterilmesi

Gibi durumlar “anormal” ve “hayatın olağan akışına aykırı” görülüyor.

Her Uyumsuzluk Suç mu?

Hayır.
Bazı durumlarda vergiye tabi olmayan kazançlarla (örneğin miras, bağış, taşınmaz satış kazancı, kripto para kazancı gibi) harcamalar yapılmış olabilir.

Bunlar belgelenebilirse sorun olmaz.
VDK da zaten açıklama ve belge istiyor.

Sonuç:

Bu uygulama, vergi mükelleflerine hem uyarı hem fırsat niteliğinde:

Beyan eksikse pişmanlıkla düzeltip cezadan kurtulabilirler.
Açıklama yapılmazsa veya ikna edici değilse, hem kendileri hem şirketleri incelemeye alınabilir.

Vergi Denetim Kurulu’nun (VDK) “Yüksek Gelir Grupları Gözetim ve Uyum Programı” kapsamında tarafınıza gönderilen açıklama talebine yanıt vermek üzere kullanabileceğiniz örnek bir açıklama metni ve dilekçe taslağını aşağıda sunulmuştur. Bu metin, hem kişisel gelir beyanları hem de şirket ilişkileri üzerinden muhtemel uyumsuzlukları açıklamaya yönelik genel bir taslaktır.

—————————————————————————————–

VDK’ya Sunulmak Üzere Örnek Açıklama Dilekçesi

[MÜKELLEFİN ADI SOYADI]
T.C. Kimlik No: [TC Kimlik No]
Adres: [İkametgah Adresi]
Telefon: [GSM] – E-posta: [e-posta adresi]
Tarih: [GG/AA/YYYY]

VERGİ DENETİM KURULU BAŞKANLIĞI’NA

Konu: 2023–2024 dönemine ilişkin tarafıma yöneltilen gelir-harcama uyumsuzluğu kapsamında açıklamalarımın sunulmasıdır.

Başkanlığınız tarafından tarafıma yapılan bildirim doğrultusunda, 2023–2024 yıllarına ilişkin gelir ve harcamalarım arasında tespit edilen uyumsuzluğun izahına yönelik aşağıdaki açıklamaları ve dayanak belgeleri bilgilerinize sunarım.

1. Kişisel Harcamaların Kaynağına İlişkin Açıklamalarım

2023 ve 2024 yıllarına ait harcamalarımın finansmanında kullandığım kaynaklar aşağıda belirtilmiştir:

[Örnek 1:] 2022 yılında vefat eden babamdan kalan [x miktarındaki] miras nedeniyle tarafıma [miktar] TL nakit intikal etmiştir. Bu tutar, banka hesap hareketlerinden görülebilecektir.
[Örnek 2:] 2019 yılında edinmiş olduğum gayrimenkulü 2023 yılında sattım. 5 yıl elde tutulduğu için vergilendirilmemiştir. Satış bedeli olan [miktar] TL harcamalarımda kullanılmıştır. Tapu ve banka dekontları ekte sunulmuştur.
[Örnek 3:] 2023 yılı içinde kripto varlık satışından elde ettiğim [miktar] TL kazanç bulunmaktadır. Bu gelir beyana tabi olmadığından gelir vergisi beyannamesine dahil edilmemiştir.
[Örnek 4:] Banka mevduat hesaplarımda elde ettiğim faiz gelirleri, Geçici 67. madde kapsamında stopaja tabidir ve ayrıca beyan edilmemiştir.

2. Şirket Ortaklığı İle İlgili Bilgiler

Ortağı olduğum [Şirket Ünvanı] hakkında aşağıdaki bilgileri sunarım:

Şirket aktif olarak faaliyette olup, vergi yükümlülüklerini zamanında yerine getirmektedir.
Şirketin satışlarının tamamı kayıt altındadır, kayıt dışı bir faaliyet bulunmamaktadır.
Şirketten şahsıma herhangi bir karşılıksız ödeme yapılmamıştır. Şirketteki cari hesap hareketlerine ilişkin ek bilgiler talep edilirse sunulacaktır.
Şirketten borç alınması söz konusu olmuşsa da adat faizi işletilmiş ve muhasebeleştirilmiştir.

3. VDK Tarafından Belirtilen Uyumsuzluklara Cevaben

Beyan edilmeyen gelir olduğu izlenimi veren harcama düzeyim, yukarıda izah ettiğim vergilendirilmemiş veya beyana tabi olmayan kaynaklarla açıklanabilmektedir.

Söz konusu harcamalara ilişkin banka hesap hareketleri, satış belgeleri, miras intikal belgeleri ve diğer dayanak evraklar ekte sunulmuştur.

Sonuç ve Talep

Vergi Usul Kanunu kapsamında izaha dayalı inceleme sürecinin doğru ve hakkaniyetli yürütülebilmesi adına yukarıdaki açıklamalarımın ve ekli belgelerin dikkate alınarak, adımın incelemeye sevk edilmeksizin gönüllü uyum kapsamında değerlendirilmesini arz ve talep ederim.

Saygılarımla.

İmza
[Adı Soyadı]