Yurt Dışından Elde Edilen Ücret Gelirinin Vergilendirilmesi

Bu makalede, bir Türk vatandaşının Almanya mukimi bir şirketten aldığı ücret gelirinin Türkiye’deki vergi mevzuatı ve Türkiye-Almanya çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması çerçevesinde nasıl değerlendirildiği açıklanmaktadır. Gelir Vergisi Kanunu ve uluslararası vergi anlaşmalarının ilgili hükümleri çerçevesinde, vergilendirme detayları ele alınmıştır.

1. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması Yönünden Değerlendirme

Türkiye ile Almanya arasında yapılan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması’nın 15. maddesi (“Bağımlı Kişisel Faaliyetler”) kapsamında, ücret gelirlerinin vergilendirilmesi şu şekilde belirlenmiştir:

Hüküm	Vergilendirme Durumu
Gelir, bir Akit Devlette (örneğin Türkiye) mukim kişinin, diğer Akit Devlette (örneğin Almanya) ifa ettiği hizmet dolayısıyla elde edilirse.	Hizmetin Almanya’da ifa edilmesi durumunda, gelir Almanya’da vergilendirilebilir.
Gelir, Türkiye’de mukim olan kişi tarafından elde edilirse ve hizmet Almanya’da ifa edilmezse.	Vergilendirme hakkı yalnızca Türkiye’ye aittir.
Hizmet Almanya’da ifa edilmişse ve aşağıdaki şartlar sağlanmışsa:	Gelir yalnızca Türkiye’de vergilendirilir.
a) Almanya’da toplam 183 günden az kalış süresi.	Vergilendirme hakkı yalnızca Türkiye’dedir.
b) Ücret ödemesi, Almanya mukimi olmayan bir işverenden yapılır.	Vergilendirme hakkı yalnızca Türkiye’dedir.
c) Ücret ödemesi, işverenin Almanya’daki bir işyerinden yapılmaz.	Vergilendirme hakkı yalnızca Türkiye’dedir.

Eğer bu üç şarttan biri dahi sağlanmazsa, Almanya’nın da gelir üzerindeki vergilendirme hakkı doğar ve ortaya çıkan çifte vergilendirme, anlaşmanın 22. maddesi kapsamında Türkiye’de mahsup yoluyla önlenir.

---

2. Gelir Vergisi Kanunu Yönünden Değerlendirme

Hüküm	Açıklama
Tam Mükellefiyet Esası	Türkiye’de yerleşik kişiler, yurt içi ve yurt dışındaki gelirlerinin tamamı üzerinden Türkiye’de vergilendirilir.
Dar Mükellefiyet Esası	Türkiye’de yerleşik olmayanlar yalnızca Türkiye’de elde ettikleri gelirler üzerinden vergilendirilir.
Ücretin Vergilendirilmesi	Yabancı bir işverenden doğrudan ücret alanlar, bu gelir üzerinden vergi tevkifatı yapılmaz ancak gelirlerini yıllık beyanname ile beyan etmeleri gerekir.
İstisna Şartları	Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesindeki istisnadan yararlanabilmek için işverenin Türkiye’de herhangi bir kazanç elde edecek şekilde faaliyette bulunmaması gerekir.

3. İstisna Şartlarının Sağlanamaması

Özelgede belirtilen duruma göre, ilgili istisna uygulanamamaktadır çünkü:

1. Almanya mukimi şirket, Türkiye’de faaliyet gösteren bir grup şirketine sahiptir.
2. Türkiye’deki faaliyetlerden gelir elde edilmektedir.

Bu nedenle, Almanya’dan elde edilen ücret gelirleri, Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesi kapsamında istisnadan yararlanamaz. Ancak bu gelirlerin, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile Türkiye’de beyan edilmesi gerekmektedir.

Tablo: Vergilendirme Durumları

Kriterler	Durum	Vergilendirme Hakkı
Hizmet Türkiye’de ifa edilirse	Gelir yalnızca Türkiye’de vergilendirilir.	Türkiye
Hizmet Almanya’da ifa edilirse ve 183 gün kuralı sağlanır	Gelir yalnızca Türkiye’de vergilendirilir.	Türkiye
Hizmet Almanya’da ifa edilir ve işveren Almanya’da mukimse	Gelir Almanya ve Türkiye’de vergilendirilir, çifte vergilendirme anlaşması kapsamında mahsup yapılır.	Almanya ve Türkiye
İşveren Türkiye’de faaliyet gösteriyorsa	İstisna şartları sağlanamaz, gelir Türkiye’de tam mükellefiyet esasında vergilendirilir.	Türkiye

Sonuç ve Değerlendirme

1. Almanya mukimi bir şirketten elde edilen ücret gelirinin, Türkiye mukimi olma durumuna göre tam mükellefiyet esasında Türkiye’de vergilendirilmesi gerekmektedir.
2. Türkiye’de istisna uygulanabilmesi için işverenin Türkiye’de herhangi bir kazanç elde edecek şekilde faaliyette bulunmaması şarttır. Bu şart özelge kapsamında sağlanamamıştır.
3. Yabancı işverenden alınan ücret, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmelidir.

Bu açıklamalar ışığında, mükelleflerin ulusal ve uluslararası vergi düzenlemelerini dikkatle takip etmeleri önerilmektedir.