ŞENOL DÖNDER

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

1. Kararın Konusu ve Dayanağı

13 Temmuz 2025 tarihli ve 10072 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 48. maddesinin yedinci fıkrası uyarınca alınmıştır. Kararda özetle, İşsizlik Sigortası Fonu gelirlerinden kullanılacak oranın artırılması hususunda düzenleme yapılmıştır.

Söz konusu karar, Resmî Gazete’nin 14 Temmuz 2025 Pazartesi tarihli ve 32956 sayılı nüshasında yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

2. İlgili Mevzuat: 4447 Sayılı Kanun’un 48. Maddesi, 7. Fıkra

Kararın dayanağı olan 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 48. maddesi, İşsizlik Sigortası Fonu’nun kullanım esaslarını düzenler. Maddenin yedinci fıkrasında, Fon’un;

• Aktif işgücü programlarında,

• İşsizlik ödeneği harcamalarında,

• İŞKUR hizmetlerinin finansmanında,

• İstihdam teşviklerinde,

• Girişimciliğin desteklenmesinde

kullanılabileceği belirtilmiştir.

Ancak bu fıkraya göre, Fon’un bu alanlara aktarılacak kullanım oranı, Cumhurbaşkanı kararıyla artırılabilir. İşte 10072 sayılı karar da tam olarak bu yetkinin kullanılmasıyla ilgilidir.

3. Kararın Amacı ve Etkisi

a) Fon Kullanım Oranının Artırılması

Bu karar, doğrudan oran artırımı miktarını belirtmese de, kullanım oranlarının artırılması yoluyla aşağıdaki hedeflerin önceliklendirildiğini ima eder:

• İstihdamı koruyucu ve artırıcı projelere daha fazla kaynak aktarılması,

• Aktif işgücü programlarının güçlendirilmesi (eğitim, mesleki yeterlilik, işbaşı eğitimleri vb.),

• Girişimciliğin teşviki (özellikle genç girişimcilere destek),

• Bölgesel işsizlikle mücadeleye yönelik tedbirlerin finansmanı.

b) Ekonomik Yorum ve Gözlemler

Bu kararın ekonomik açıdan anlamı şunlardır:

• İşsizlik Fonu artık sadece pasif ödeneklerle değil, daha fazla aktif politika aracıyla yönlendirilecektir.

• İşsizlik riskiyle karşı karşıya olan grupların yeniden istihdama kazandırılması öncelik haline gelmiştir.

• Fon’un, sadece “işsizlik maaşı” ödemekten öteye geçerek ekonomik büyümeye dolaylı katkı sağlayacak şekilde kullanılması amaçlanmaktadır.

4. Uygulamadaki Beklentiler ve İzlenecek Süreç

Kararın ardından;

• Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş birliğiyle, uygulanacak oran ve aktarım tutarları netleşecektir.

• Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), artırılan fon payına göre yeni aktif işgücü projeleri tasarlayacaktır.

• Bu kararın 2025 yılının ikinci yarısında işgücü piyasasına yönelik ek teşvik paketlerinin öncüsü olması beklenebilir.

5. Eleştiriler ve Öneriler

a) Olumlu Yönler

• Esnek politika aracı sunması,

• Ekonomik daralmada işsizlik fonunun aktif kullanımı,

• Yeni girişimcilik desteklerinin önü açılabilir.

b) Riskler ve Belirsizlikler

• Oranın ne kadar artırıldığına dair bir açıklama bulunmamaktadır.

• Fonun asli amacı olan “işsizlere maaş” işlevinin ikinci plana itilmemesi gerekir.

• Denetim ve şeffaflık önlemleri artırılmazsa, kaynakların etkin kullanımı risk altına girebilir.

6. Sonuç: Sosyal Politika Aracı Olarak Fonun Güçlendirilmesi

10072 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı, sosyal güvenlik sisteminde yer alan bir fonun yalnızca pasif ödemelerde değil, aktif politikalarla bütünleştirilmiş şekilde kullanılmasını mümkün kılmaktadır. Bu yönüyle, işsizlikle mücadelede daha dinamik ve ön alıcı bir yaklaşım sergilenmektedir.

Ancak fonun temel amacı ve sürdürülebilirliği gözetilerek; orantılı kullanım, denetimli harcama ve etkinlik analizleriyle desteklenmesi elzemdir.

ÖRNEKLER

Örnek 1: Genç Bir İşsiz İçin İşbaşı Eğitim Programı

Ahmet, 26 yaşında, üniversite mezunu ama işsiz. İŞKUR’a başvurdu.

Önceden:
İŞKUR, yeterli fon olmadığında bu tür programlara herkesi dahil edemeyebiliyordu.

Karar Sonrası:
Artan oran sayesinde Ahmet için özel bir “İşbaşı Eğitim Programı” açılıyor. Bir firmada 6 ay boyunca çalışıyor, maaşı İŞKUR tarafından ödeniyor. Bu süreçte hem mesleki tecrübe kazanıyor hem de gelir elde ediyor.

Örnek 2: KOBİ İçin İstihdam Teşviki

Anadolu’da küçük bir tekstil firması olan bir işyeri, 5 yeni işçi almak istiyor ama maaş yükü nedeniyle çekiniyor.

Önceden:
Firma, sadece sınırlı teşviklerden faydalanabiliyordu.

Karar Sonrası:
Yeni düzenleme ile firmaya şu teşvik veriliyor:

• İlk 6 ay işçilerin SGK primi ve maaşının %60’ı Fon’dan karşılanıyor.

• İşçilerin eğitimi için İŞKUR destekli kurslar düzenleniyor.

Firma böylece yeni istihdam yaratabiliyor.

Örnek 3: Kadın Girişimcilere Destek

Emine Hanım, evde yaptığı reçelleri markalaştırmak istiyor ama başlangıç sermayesi yok.

Karar Öncesi:
Girişimcilik destekleri sınırlıydı ve fonlardan sınırlı kişi faydalanıyordu.

Karar Sonrası:

• Fon’dan sağlanan kaynak ile İŞKUR Emine Hanım’ı Girişimcilik Eğitimine alıyor.

• Ardından kendisine 75.000 TL’ye kadar hibe desteği sağlanıyor.

• Emine Hanım, kendi işini kurarak sosyal güvenlik sistemine kazandırılıyor

Örnek 4: Meslek Değiştirmek İsteyen Orta Yaşlı Birey

Durum:
Mustafa Bey 45 yaşında. İnşaat sektöründe iş bulamıyor. Yeniden iş hayatına girmek istiyor ama mesleki becerisi yetersiz.

Karar Sonrası:
İŞKUR’un fonu genişlediği için:

• Mustafa Bey’e özel bir Kaynakçılık Kursu açılıyor.

• Eğitim süresince günlük 250 TL harçlık ödeniyor.

• Eğitim sonrası iş garantili yerleştirme sağlanıyor.

Örnek 5: Belediyelere Proje Desteği

Bir belediye, yerel kadınları tekstil atölyelerinde istihdam etmek istiyor ama bütçesi yok.

Karar Sonrası:
İŞKUR, belediyeye İşsizlik Sigortası Fonu’ndan proje desteği sağlıyor.

• Atölye açılıyor.

• Kadınlar eğitiliyor, sigortalı olarak çalıştırılıyor.

• Ürünler satılarak belediyeye de gelir sağlanıyor.

Sonuç

10072 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı, pasif ödemelerden (sadece işsizlik maaşı) aktif desteklere (istihdam ve girişimcilik) geçişi hızlandıran bir dönüm noktasıdır. Bu karar sayesinde:

• İşsiz bireyler sadece maaş değil, beceri ve iş imkânı elde eder.

• KOBİ’ler ve belediyeler daha çok desteklenir.

• Kadınlar, gençler, yaşlılar gibi dezavantajlı gruplar öncelikli hedef haline gelir.

kaynak: 14.07.2025 tarih ve 32956 sayılı Resmi Gazete