EROL ÇEMBER 

Yeminli Mali Müşavir

E-posta: erolcember@cemberymm.com.tr

Kulağa biraz garip geldiğinin farkındayım ama 2021 yılının başında yürürlüğe girmiş ve uygulamanın detaylarının önümüzde ki günlerde yayımlanacak genel tebliğ ile netleşecek olan finansman gider kısıtlaması tam da başlıkta belirtildiği gibi borçlu işletmelere ilave vergi yükü getirmektedir.

Geçtiğimiz günlerde yayımlanan kararname ile 01.01.2021 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, finansman gider kısıtlaması uygulaması hayatımıza girdi. 3490 sayılı Karar ile 01.01.2021 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi kazançlarına uygulanmak üzere;

Kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri dışında, kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısımla sınırlı olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10’unun gider olarak indirilmesi kabul edilmeyecektir.

Uygulamanın amacı, işletmelerin faaliyetini borçlanma yerine öz kaynakları ile finanse etmelerini teşvik etmektir. Bu uygulama için Gelir Vergisi Kanunu’nun “Gider Kabul Edilmeyen Ödemelerle” ilgili 41 inci maddesinde ve Kurumlar Vergisi Kanununun, “Kabul edilmeyen indirimler” başlıklı 11 inci maddesinde düzenlemeler yapılmıştı. Bu defa yayımlanan Karar ile finansman kısıtlaması fiilen uygulamaya geçirilmiş oldu.

Uygulamanın nasıl olacağının detayları da Gelir İdaresi Başkanlığı’nın hazırladığı kurumlar vergisi genel tebliğ taslağı ile belirginlik kazanmaya başladı.

Finansman Gider Kısıtlamasının Uygulanacağı Dönem,

Gider kısıtlaması kapsamında olup bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, her bir geçici vergilendirme döneminin son günü itibarıyla Vergi Usul Kanununa göre çıkaracakları bilanço esas alınmak suretiyle öz kaynak ve yabancı kaynak mukayesesi yaparak finansman gider kısıtlamasına tabi olup olmayacaklarını tespit edebileceklerdir.

Yıllık dönemde; hesap dönemi olarak takvim yılını kullanan mükelleflerde 31 Aralık tarihli bilanço, özel hesap dönemini kullanan mükelleflerde ise hesap döneminin son günü itibarıyla çıkarılacak bilanço esas alınacaktır.

Dolayısıyla, finansman gider kısıtlaması ilk defa 2021 yılının birinci geçici vergilendirme dönemi itibarıyla uygulanacaktır.

1/1/2021 Tarihinden Önce Yapılan Borçlanmaların Durumu,

Finansman gider kısıtlamasında finansman hizmetinin hangi yılda sağlandığı veya kredi sözleşmesinin hangi yılda yapıldığının önemi bulunmamaktadır. Bu nedenle, dönem sonu itibarıyla kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, söz konusu yabancı kaynaklara ilişkin olarak mahiyet ve tutar itibarıyla 1/1/2021 tarihinden itibaren kesinleşen gider ve maliyet unsurları gider kısıtlamasına tabi tutulacaktır.

Öte yandan, 1/1/2021 tarihinden önce mahiyet ve tutar itibarıyla kesinleşerek tahakkuk ve dönemsellik ilkeleri gereği 2020 yılı kurum kazancının tespitinde dikkate alınmış olan finansman giderlerinin finansman gider kısıtlamasına tabi tutulması söz konusu olmayacaktır.

Gider Kısıtlaması Kapsamına Giren, Gider ve Maliyet Unsurları,

Gider ve maliyet unsurlarından yatırımın maliyetine eklenenler gider kısıtlaması kapsamı dışındadırlar. Finansman gider kısıtlaması kapsamında yatırım olarak kabul edilen kıymetlerin maliyet bedelinin hangi unsurlardan oluştuğu Vergi Usul Kanununda belirlenmiştir. Zorunlu olarak ya da mükellefin ihtiyarında maliyete eklenen yabancı kaynaklara ait gider ve maliyetler gider kısıtlamasına konu olmayacaktır.

Teminat mektubu komisyonları, tahvil ihracı ile ilgili olarak yapılan baskı ve benzeri giderler ile ipotek masrafları gibi herhangi bir yabancı kaynak kullanımına bağlı olmaksızın yapılan giderlerin gider kısıtlamasına konu edilmesi söz konusu değildir. Aynı şekilde bir finansman gideri olmayıp finansman geliri azalması niteliğinde olan erken ödeme iskontoları veya peşin ödeme iskontoları da gider indirimi kısıtlaması kapsamı dışındadır. Bir gider veya maliyet unsurunun gider kısıtlamasına konu edilmesi için bunların yabancı kaynak kullanımına ve bu kaynağın kullanım süresine bağlı olarak doğmuş olması gerekmektedir.

Öte yandan, kredi sözleşmelerine ilişkin olarak ödenen damga vergisi veya banka havale ücretlerine ilişkin ödenen banka ve sigorta muameleleri vergisi gibi bir yabancı kaynağın kullanım süresine bağlı olarak doğmayan gider ve maliyet unsurları gider indirimi kısıtlaması uygulamasına tabi olmayacaktır. Bu giderlerden kredi faizleri üzerinden hesaplanan banka ve sigorta muameleleri vergisi gibi bir yabancı kaynağın işletmede kullanım süresine bağlı olarak doğanların ise gider indirimi kısıtlaması uygulamasına konu edileceği açıktır.

Gider İndirimi Uygulamasında Kur Farkları,

Yabancı kaynağın hangi yılda kullanıldığına bakılmaksızın, yabancı kaynak kullanımından doğan kur farkı giderleri 2021 yılı kazancının tespiti de dahil olmak üzere döviz kurlarındaki değişim dikkate alınarak hesaplanan gerçek tutarları ile gider indirimi kısıtlamasına konu edilecektir.

Finansman Giderinin Yanında Finansman Geliri de Bulunursa,

Hazırlanan tebliğ taslağına göre; finansman giderlerinin yanı sıra finansman geliri de elde etmiş olan mükelleflerin gider kısıtlaması uygulamasında söz konusu gelir ve giderlerini birbiri ile mukayese etmek suretiyle netleştirmeleri mümkün olmayıp finansman giderleri toplamının gider kısıtlamasına konu edilmesi gerekmektedir.

Oysa; finansman giderinin yanında finansman geliri de elde eden mükelleflerin, finansman giderlerini netleştirmeden gider kısıtlamasına tabi tutması, kazanç vergilemesinde mali güce göre vergileme ilkesinin sonucu olan safi gelirin vergi konusu edileceği ilkesine aykırı düşmektedir. Ana faaliyet konusu finansman geliri sağlamak olmayan bir firma bakımından, repo, vade farkı, kur farkı, faiz gibi finansman nitelikli gelirler gerçekte bir gelir unsuru olmaktan çok, mevcut finansman giderleri yükünü azaltan faktörlerdir. Dolayısıyla işletmenin gerçek giderini tespit edebilmek için finansman giderlerinden bu giderin etkisini azaltan gelirlerinin indirilmesi gerekir.

Tebliğ taslağı bu haliyle konuyla ilgili oluşan sorulara cevap vermekle birlikte, finansman giderleri yanında finansman gelirinin de bulunması halinde, söz konusu gelir ve giderlerin birbiri ile mukayese etmek suretiyle netleştirmeye izin vermiyor olması ileride birçok ihtilafa yol açacak gibi görünüyor.

Tüm okuyucularıma sağlıklı günler dilerim.

kaynak: gaziantep27.net