Çalışanların çoğunun bir işyerine girdiğinde aylarca deneme süresi gerekçesiyle sigortası yapılmıyor. Kabaca 10 milyon kişi sigortasız yani kayıtdışı çalıştırılıyor. Sigortasız çalışılan sürede, işveren SGK’ya işe giriş bildirgesi vermemiş oluyor. Dolayısıyla prim yatmıyor veya eksik yatıyor. Maaş yüksek olduğu halde asgari ücret üzerinden yatan primler de var.

HİZMET TESPİT DAVASI

Çalışılan sürelere ilişkin yatmayan sigorta primleri çalışanların geleceğinden alıp götürüyor. Yasa, primi eksik yatanlara da hiç yatırılmayanlara da mahkemelerde ‘hizmet tespit davası’ açma hakkı tanıyor. Bu yolla dava açanlar eksik primlerini tamamladıkları gibi ilk sigorta başlangıç tarihlerini de öne çekip daha erken emekli olabiliyor. İşçi, sigortasız çalışarak geçirdiği sürenin son yılından başlayarak 5 yıl içerisinde hizmet tespit davası açabilir. Eğer işçi ölmüşse, hak sahipleri de dava açma hakkına sahip. Bu durum özellikle dul ve yetim maaşı almayı sağlıyor.

BELGE VE ŞAHİT ÖNEMLİ

İSTEĞE BAĞLI YÖNTEM

Sigortalı bir işte çalışmayanlar bu yüzden de eksik primlerini tamamlayamayanlar emekli olamıyor. SSK’lı olanlar ile daha önce hiç Bağkur kaydı olmayanlar veya ev kadınları geçmişe dönük toplu para ödeyip gün kazanamadıkları için emekliliğin yolunu arıyor. Bu durumda ‘isteğe bağlı sigorta’ imdada yetişiyor. İsteğe bağlı sigortalılar kendi primlerini kendileri öderler ve bu şekilde emekli olabilirler.

Dolayısıyla, isteğe bağlı sigortalının emekli olması için işe gitmesi gerekmez. Emekli veya malullük aylığı almayan kişiler ve sigortalı bir işte çalışmayanlar isteğe bağlı sigortalı olabilir. Ayda 30 günün altında (part-time) sigortalı çalışanlar da bu sigortadan yararlanır. İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için gerekli bir diğer şart da 18 yaşını doldurmuş olmak. Dul ve yetim aylığı alanlar da isterse isteğe bağlı sigorta için başvurabilir.

6 YILA KADAR BORÇLANMA HAKKI

Askerlik borçlanması ve doğum borçlanması eksik prim olduğunda ilk akla gelenler. Böylece hem prim hem de yaştan kazanabiliyorsunuz. Sigortadan sonra yapılan 3 doğum 2160 gün (6 yıl) kazandırıyor. İlk sigorta yaptırılmadan önce yapılan askerlik ise borçlanılan gün kadar işe giriş tarihini geri çektiği için emeklilik yaşı ve prim şartı azalıyor. Askerlik borçlanmasıyla da 540 güne kadar prim kazanmak mümkün. Bu süre askerlik süresine göre değişiyor.

Yurtdışında çalışanlar belli şartlarda bu süreleri borçlanarak emeklilik hesabına katabiliyor. Yine kadınlar yurtdışında 18 yaşından sonra geçirdikleri süreleri çalışmış olmasalar bile borçlanabiliyor.

STAJDA GEÇEN SÜRE…

Yazının devamı için tıklayınız.

kaynak: posta.com.tr