Yeni Kira Ödeme Belgeleri Düzenlemesi: Tevsik Zorunluluğunda Genişleyen Kapsam / Şenol DÖNDER - SMMM

Şenol DÖNDER

Serbest Muhasebeci

Mali Müşavir

Giriş:

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257’nci maddesi, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na, vatandaşlara ve vatandaşlara ait olmayan işlemler ile ilgili tahsilat ve ödemelerini banka, finans kurumları veya posta idareleri aracılığıyla belgelerle kanıtlamanın başlatılmasını sağlar. Bakanlık, bu yetkiliyi çeşitli dönemlerde uygulamış, konut ve iş yeri kira ödemelerinde belgelendirilmeyi öncelikle 2008’de düzenlemişti. Ancak, 17 Ekim 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 328 no’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile bu kapsam dahilindedir.

1. Yeni Düzenlemenin Kapsamı

Son tebliğ ile konut kira bedelleri için kaydedilen 500 TL’lik alt sınırlanmış ve konut ile iş yeri kira ödemelerinin tümünün banka veya PTT belgeleri ile tevsik edilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Bu kapasite artık kısa süreli kiralamalar dahil tüm kira ödemeleri belge ile kanıtlanmak zorundadır.

Kapsam	Önceki Durum	Yeni Düzenleme
Konut Kira Bedelleri	500 TL üzeri	Alt sınır kaldırıldı, tamamı tevsik zorunlu
İş Yeri Kira Bedelleri	Sınırsız	Sınırsız, tüm bedeller tevsik zorunludur
Kısa Süreli Kiralamalar	Hariç	Tevsik eklendi

2. Tevsik Yükümlülüğünün Detayları

Konut ve iş yeri kira ödemelerinin yalnızca banka veya PTT yoluyla belgelenmesi gerekmektedir. Mahkeme veya icra yoluyla yapılan tahsilat ve ayni ödemeler ise bu şartlardan muaftır. Ayrıca, hisseli gayrimenkullerin kiralanmasının kira bedelinin hisarlardan biri miktarı yeterli kabul edilmektedir. Bu konuda kapsamlı birleştirmeye rağmen, Medeni Kanun’un bütünlük halinde mülkiyeti ve müşterek mülkiyet haklarına dikkat edilmelidir.

3. Kabul Edilen Ödeme Yöntemlerinin belgelenmesi

Kira bedelleri, para yatırma, havale, EFT, çek gibi çeşitli araçlarla ödenebilir ve bu işlemler için düzenlenen dekont veya hesap bildirimleri cetvelleri tevsik düzenleme belgesi olarak kabul edilir. Ödemenin “kira ödemesi” olarak belirtilmesi, ileride doğabilecek değişimlerin önündeki görünüm açısından önemlidir.

4. Uyulmaması Halinde Uygulanacak Özel Usulsüzlük Cezası

Bu tebliğe uymayanlar için özel usulsüzlük cezası öngörülmemiştir. Belgeyle kanıtlanan kira bedelinin %10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilecek olup, 2024 yılı için bu cezanın alt sınırları farklı üyeler arasında aşağıdaki şekilde gösterilmiştir:

Mükellef Grubu	Asgari Ceza Tutarı (2024)
Birinci Sınıf Tüccar ve Serbest Meslek Erbabı	20.000 TL
İkinci Sınıf Tüccar, Defter Tutan Çiftçi, Basit Usul Mükellefi	10.000 TL
Diğerleri	5.000 TL

Bununla birlikte bir takvim yılında kesilecek toplam ceza payı 20 milyon TL’yi aşamayacaktır. Örneğin, bir iş yerinde ödenen aylık kira bedeli 50 bin TL, bir avukat için toplamda 240 bin TL ceza uygulanacaktır.

Eğer kayıt yapılırsa, belge düzenlemeden elden ödeme yapılmışsa, beş iş günü içinde durumun düzelmesi durumunda özel usulsüzlük cezası yalnızca kiraya verilmesine devam edilecek, ikametgah cezası kesilmeyecektir.

5. Kayıt Dışı Ekonomi ile Mücadele

Tebliğin tüm kira ödemelerinin kayıt altına alınmasını sağlamayı taahhüt ediyoruz. Ancak, elden ödemelerde basit bir makbuz ya da kira sözleşmesine atılan bir imza, yargı ve icra dairelerinde yeterli kanıt sayılabilmektedir. Kayıt dışı ekonomi ile etkili mücadele için, düzenlemelerin vergi mevzuatı dışında özel hukuk mevzuatı çerçevesini oluşturma esasları.

Bu düzenleme, tüm kira ödemelerinin şeffaf bir şekilde takibini düzenlemekle birlikte, birleştirilmesiyle bazı eksiklikler barındırılmaktadır.

kaynak: https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/kiralari-bankadan-odeme-yukumlulugu/775435