
ŞENOL DÖNDER
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Giriş
Türkiye’de kayıt dışı ekonomiyle mücadele ve vergi gelirlerinin kira ödemelerinin banka veya PTT kanalıyla yapılması amacıyla düzenli düzenlenmesi zorunlu hale getirildi. 17 Ekim 2024 tarihinde yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği ile bu elde edilen daha da özetlenerek birleştirildi. Artık konut kiralarında 500 TL’lik alt limitin kaldırılması ve tüm kira ödemelerinin banka veya PTT yoluyla yapılması gerekmektedir. Bu tebliğle gelen güncellemeler, bildirimler ve uyulmaması durumunda karşılaşılacak cezalar detaylı olarak incelenecektir.
1. Yeni Düzenleme ile Getirilen Değişiklikler
Yeni düzenlemeye göre konut ve iş yeri kiralarına ilişkin tüm ödemeler tevsik kapsamına alıntı, konut kiralarında daha önce geçerli olan 500 TL alt sınırı kaldırılmıştır. Böylece:
- Kiraya veren ve sahipleri, kira tahsilatlarını ve ödemelerini yalnızca banka veya PTT aracılığıyla gerçekleştirecektir.
- Kısa süreli, günlük, haftalık konut kiralamaları da aynı tevsik oluşumuna tabidir.
Ancak kira bedelinin mahkeme, icra veya aynî olarak yapılma durumlarında tevsik ödemeleri geçerli değildir.
2. Tevsik Edici Belgeler
Tevsik için geçerli belgeler:
- Banka veya PTT yoluyla yapılan para yatırma, havale, EFT, çekme, kredi kartı işlemleri,
- Bankaların internet şubelerinden yapılan ödeme kayıtları,
- Banka dekontları ve hesap bildirimleri cetvelleridir.
3. Uyuşmazlığın Cezaları
Vergi Usul Kanunu’na göre kira ödemelerinde tevsik edilene uymayan taraflara, onun bir işlemi için özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır. 2024 yılı için geçerli ceza tutarları şu şekildedir:
Mükellef Grubu |
Ceza Tutarı (TL) |
Açıklama |
Birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı |
20.000 TL |
İşlemin %10’u oranında, minimum ceza payı |
İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ve basit usulde vergilendirilenler |
10.000 TL |
İşlemin %10’u oranında, minimum ceza payı |
Diğer mükellefler |
5.000 TL |
İşlemin %10’u oranında, minimum ceza payı |
Not: Her takvim yılı için toplam özel usulsüzlük cezası 20 milyon TL’yi geçemez. Ödemeyi tevsik ödemeye uymadan yapanların, bunu beş iş günü içinde bildirmesi durumunda cezanın kesilmesi.
4. Uygulamalarla
Örnek 1
- Durum : Gayrimenkul sahibi (A), konutunu memur (B)’ye aylık 15.000 TL bedelle kiraya verilmiş ve ödeme elden yapılmıştır.
- Cezası : %10’luk ceza oranıyla hesaplanan 1.500 TL, minimum ceza olan 5.000 TL’nin altında tutulduğundan, her iki noktada 5.000 TL ceza kesilecektir.
- Özel Durum : Kiracı, ödemeyi beş iş günü içinde idareye bildirseydi ceza uygulanmazdı.
Örnek 2
- Durum : Doktor (D), konut kiraladığı (C)’ye ödemeyi 10.000 TL banka, 15.000 TL elden olarak gerçekleştirdi.
- Ceza : Ödenen 15.000 TL’nin %10’u olan 1.500 TL minimum 5.000 TL’ye yükseltileceğinden, her ay için toplam 15.000 TL ceza uygulanacaktır (Ekim, Kasım, Aralık).
Örnek 3
- Durum : %50 hisseli iki gayrimenkul sahibi (E) ve (F), iş yerinin esasına göre defter tutan (G)’ye 40.000 TL’ye kiralanmış, ödemeler elden yapılmıştır.
- Ceza : Hisseler nispetinde 20.000 TL’nin %10’u olan 2.000 TL minimum 5.000 TL’ye yükseltileceğinden, iki ay için 10.000 TL ceza verilebilir.
Sonuç
Kira ödemelerinin banka veya PTT aracılığıyla yapılması, tüm kira işlemlerinin şeffaf hale getirilmesi ve vergi denetimini kolaylaştırma amacını gerçekleştirmek. Yeni düzenlemeye uymayanlar, önemli usulsüzlük cezaları ile karşı karşıya kalabileceğinden, kira ödemelerinde tevsik kişilere ait olan hem sahipleri hem de kiraya verenler için büyük önem vermekten vazgeçecekler.
kaynak: https://cemberymm.com.tr/Kira-Odemesini-Elden-Yaparsam-Ne-Olur–589u.html