GİRİŞ

İşverenler, çalışanlarına dini bayramlar (Ramazan ve Kurban) vesilesiyle bayram ikramiyesi adı altında nakdi ödemeler yapabilmektedir. Bu ödemeler, işçilerin motivasyonunu artırma, sosyal haklarını gözetme ve refahlarını destekleme amaçlıdır.

Ancak bu ödemelerin yapılması, sadece etik veya sosyal bir uygulama olmakla kalmayıp, vergi ve sosyal güvenlik yönünden belirli yükümlülükleri de beraberinde getirir. İşte bu yazıda, işverenin bayram ikramiyesi ödemesi sırasında uyması gereken vergisel işlemler, dayanak kanunlar ve uygulamada dikkat edilecek hususlar ele alınacaktır.

1. BAYRAM İKRAMİYESİNİN TANIMI

Bayram ikramiyesi; işverence, işçilere Ramazan ve Kurban bayramları gibi dini bayramlar öncesi ödenen, sözleşme, toplu iş sözleşmesi veya işveren takdiri ile yapılan nakdi yardımdır.

İş Kanunu’nda doğrudan “bayram ikramiyesi” ifadesi geçmese de, bu tür ödemeler işverenin inisiyatifinde veya iş sözleşmeleriyle güvence altına alınabilir.

2. VERGİSEL DURUMU: GELİR VERGİSİ KANUNU (GVK)

Dayanak Kanun: Gelir Vergisi Kanunu (GVK) – Madde 61, 94

• GVK Md. 61: Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan menfaatleri ifade eder.

• GVK Md. 94/1: İşverenler, ödedikleri ücretlerden gelir vergisi stopajı yapmakla yükümlüdür.

Sonuç:

Bayram ikramiyesi ücretin bir parçası olarak değerlendirildiğinden, gelir vergisine tabidir ve işveren bu ödeme üzerinden stopaj yapmak zorundadır.

3. SGK PRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ: 5510 SAYILI KANUN

Dayanak Kanun: 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu – Madde 80

5510/80. md.: Prime esas kazanca dahil olan ödemeler belirtilmiştir. İşveren tarafından işçiye yapılan bayram ikramiyesi gibi sürekli olmayan, arızi ödemeler de bu kapsamdadır.

 Sonuç:

Bayram ikramiyesi, SGK primine esas kazanca dahil edilir. Bu nedenle, işveren bu ödeme üzerinden SGK primi hesaplamalı ve bildirim yapmalıdır.

4. DAMGA VERGİSİ UYGULAMASI

Dayanak Kanun: 488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu

• Damga Vergisi Kanunu’na göre, işçilere yapılan ödemeler için düzenlenen maaş bordroları, damga vergisine tabidir.

Sonuç:

Bayram ikramiyesi, ücret bordrosunda gösterildiği için damga vergisi matrahına dahil edilir ve %0,759 oranında damga vergisi kesilir.

5. MUHASEBESEL VE BORDRODA GÖSTERİMİ

Bayram ikramiyesi, maaş bordrosunda brüt tutar olarak gösterilir ve aşağıdaki kesintilere tabi olur:

Muhasebe kaydı örneği:

6. UYGULAMADA ÖRNEK

Örneğin, bir işçiye 2.000 TL brüt bayram ikramiyesi ödendiğinde, aşağıdaki gibi kesintiler uygulanır:

7. İSTİSNALAR VE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

• İşveren isterse bayram ikramiyesini nakdi değil ayni olarak (erzak kolisi gibi) verebilir. Bu durumda vergi uygulaması farklılık gösterebilir.

• Toplu İş Sözleşmesi veya bireysel iş sözleşmesinde bayram ikramiyesi zorunlu olarak düzenlenmişse, bu ödeme işçinin hakkı olur.

• Herhangi bir yazılı sözleşmede yer almayan, tamamen işveren takdiriyle yapılan ödemeler, arızi mahiyette olsa bile vergisel yükümlülüklerden muaftır diyemeyiz.

SONUÇ VE ÖNERİLER

 Bayram ikramiyesi, işçilere moral vermek amacıyla yapılan değerli bir uygulamadır.
 Ancak bu ödeme, gelir vergisi, SGK primi ve damga vergisi gibi birçok yasal yükümlülüğü beraberinde getirir.

İşverenler;

• Yapacakları bu ödemeleri, brüt olarak hesaplamalı,

• Muhasebeleştirmeli ve

• SGK ve vergi bildirimlerine eksiksiz dahil etmelidir.

 Eksik ya da hatalı uygulamalar, idari para cezalarına neden olabilir.