ŞENOL DÖNDER

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

Giriş

Katma Değer Vergisi (KDV) Türkiye’deki işletmeler için önemli bir mali yükümlülüktür. Ancak, Türkiye’de üretilen malların yurtdışına ihraç edilmesi durumunda, işletmeler KDV’den muaf tutulur. Bu, Türkiye’deki imalatçılar için büyük bir avantajdır. Ancak, ihraç kayıtlı satışlarda ve bu satışlara bağlı olarak ortaya çıkan kur farkları gibi özel durumlar, KDV işlemlerini karmaşıklaştırabilir. Bu makalede, KDV ve ihraç kayıtlı satışlarla ilgili bazı önemli konuları ele alacağız.

İhraç Kayıtlı Satışlar ve KDV Muafiyeti

Türkiye’de ürünlerin veya hizmetlerin satışı genellikle KDV’ye tabidir. Ancak, bu ürünlerin yurtdışına ihraç edilmesi durumunda, KDV uygulanmaz ve işletme KDV ödemez. İşte bu noktada, ihracatçılar ve imalatçılar arasındaki işbirliği devreye girer. İmalatçılar ürünleri üretir ve ihracatçılara satar. İhracatçılar da bu ürünleri yurtdışındaki müşterilere ihraç eder. Ancak işler, özellikle döviz kurları ve kur farkları gibi faktörler devreye girdiğinde daha karmaşık hale gelebilir.

Kur Farkları ve İhraç Kayıtlı Satışlar

İhraç edilen ürünlerin fiyatları genellikle döviz kurlarına dayalı olarak belirlenir. Bu nedenle, ihracatçılar ve imalatçılar arasındaki anlaşmalarda, anlaşmanın yapıldığı tarih ile malın teslim tarihi arasındaki döviz kuru değişiklikleri önemli bir rol oynar. Uzun vadeli anlaşmalar veya döviz cinsinden fiyatlandırılan ürünlerde, kur farkları büyük önem taşır.

KDV Kanunu, kur farklarının KDV işlemlerine nasıl yansıtılacağını düzenler. İhracatçılar, imalatçı aleyhine oluşan kur farklarını içeren faturalarını düzenlerken, bu kur farklarının KDV’sini hesaplamazlar. Yani, kur farkları KDV matrahına dahil edilmez ve fatura üzerinde KDV olarak gösterilmez. Bu, ihracatçıların imalatçılarına karşı oluşan kur farklarını KDV’den muaf olarak düzenlemeleri anlamına gelir.

KDV İadesi ve Kur Farkları

İhracatçılar, Türkiye’den mal alan imalatçılara iade edilecek KDV’yi hesaplarlar. Ancak burada dikkate alınması gereken bir husus vardır. İmalatçı aleyhine ortaya çıkan kur farkları da dahil olmak üzere, imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişiklikler iade hesabında dikkate alınır. İhracatçılar tarafından düzenlenen faturaların KDV’si hesaplandıktan sonra, imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliklere ilişkin vergi iadesi hesaplamalarında kullanılır. Bu hesaplama sonucu iade edilecek KDV tutarından, kur farklarına ve diğer değişikliklere ilişkin KDV düşülür.

Ancak, dikkate değer bir husus daha vardır. Nisan 2019 ve sonrasında gerçekleşen iade talepleri için, iade talep dilekçesi verildikten sonra imalatçı aleyhine ortaya çıkan kur farklarına ilişkin olarak iade hesabında herhangi bir düzeltme yapılmaz. Bu düzenleme sadece kur farkı faturaları için geçerlidir.

Ciro Primleri ve Diğer İskontolar

İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından ihracatçılara teslim edilen mallara ilişkin ciro primleri, satış destek faaliyetleri ve fiyat farkları gibi unsurlar da KDV işlemlerini etkileyebilir. İhracatçılar ve imalatçılar arasında yapılan anlaşmalarda, belirli bir ciroya ulaşılması durumunda imalatçı firma adına ciro primleri veya satış destek faaliyetleri söz konusu olabilir.

Bu tür iskonto ve indirimler, aslında KDV matrahını etkiler. KDV Genel Uygulama Tebliği’ne göre, iskonto ve indirimler asıl işleme ilişkin KDV matrahının değişmesine neden olur. Bu durumda, KDV matrahındaki değişiklikler, 3065 sayılı KDV Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca düzeltilmelidir. İmalatçılar, bu tür iskonto ve indirimleri içeren faturalar düzenleyerek KDV matrahındaki değişiklikleri düzeltebilirler. Bu faturalarda, değişikliğe neden olan iskonto tutarına ilgili KDV oranı uygulanarak düzeltme yapılır.

Sonuç

KDV ve ihracat kayıtlı satışlar, işletmeler için önemli finansal konuları içerir. İmalatçılar ve ihracatçılar arasındaki işbirliği, doğru KDV işlemlerinin yapılması için kritik öneme sahiptir. İhraç edilen ürünlerin fiyatlandırılması, kur farkları ve diğer değişkenlerle ilgili olarak dikkatli olunmalıdır. Ayrıca, iskonto ve indirimler gibi unsurların KDV matrahını nasıl etkilediğini anlamak da önemlidir. İşletmeler, bu konuları dikkate alarak KDV işlemlerini düzgün bir şekilde yönetmelidirler. Bu, hem işletmenin mali durumunu iyileştirmeye hem de KDV ile ilgili hukuki sorunlardan kaçınmaya yardımcı olacaktır.