Şenol DÖNDER

SMMM

Türkiye’de e-Defter Uygulamasına İlişkin Yeni Düzenlemeler

Türkiye’de elektronik defter tutma uygulaması (e-Defter), mükelleflerin dijital ortamda kayıtlarını tutmalarını sağlayan bir sistemdir. Son yapılan düzenlemelerle e-Defter uygulamasına dair bazı önemli değişiklikler yapılmıştır.

Yeniden Mükellefiyet ve e-Defter Zorunluluğu

Yeni düzenlemelere göre, e-Defter uygulamasına dahil olduktan sonra işi bırakan ve daha sonra yeniden mükellefiyet tesis eden gerçek kişi mükellefler, bilanço esasına göre defter tutma yükümlülüğü bulunuyorsa, işe başladıkları tarihten itibaren e-Defter uygulamasına geçmek zorundadırlar.

Ticaret Şirketlerine Dönüşüm ve e-Defter

Bir gerçek kişi mükellefin ticaret şirketine dönüşmesi durumunda, yeni kurulan ticaret şirketi de e-Defter uygulamasına dahil olmak zorundadır. Bu geçiş süreci, ticaret siciline tescil tarihini takip eden ayın başından itibaren en fazla üç ay sürebilir.

İflas ve e-Defter Hesapları

İflas kararı verilen mükelleflerin e-Defter hesapları, iflas idaresinin talebi üzerine kapatılabilir. İflas kararı kaldırıldığında, mükellefler yeniden e-Defter uygulamasına geçmek zorundadırlar. Bu durumda da geçiş süresi en fazla üç aydır.

Re’sen e-Defter Hesabı Açılması

e-Defter uygulamasına dahil olmak zorunda olup da dahil olmayan mükelleflerin e-Defter hesapları, Başkanlık tarafından otomatik olarak açılır ve mükellefe bildirilir. Bildirimin yapılmamış olması, mükellefin bu zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.

Düzenleme Tarihleri ve Geçiş Süreçleri

Düzenlemeler, belirtilen tarih itibarıyla yürürlüğe girmiş ve mükelleflere bildirim tarihini takip eden ay başından itibaren geçerli olacak şekilde uygulanmaya başlanmıştır.

Diğer Önemli Değişiklikler

• “Oldukları” ibaresi “olmaları gereken” şeklinde değiştirilmiştir.
• Bazı süreçlerin son teslim tarihleri, ayın son gününden ayı takip eden ayın onuncu gününe kadar uzatılmıştır.
• Özel hesap dönemi kullanan mükellefler için tablo güncellenmiştir.
• Dijital Vergi Dairesi üzerinden elektronik ortamda verilen belgelerin geçerliliği tanınmıştır.
• TÜBİTAK-UEKAE’den TÜBİTAK BİLGEM KAMU SM’ye yapılan değişiklikle ilgili ibare güncellenmiştir.

Bu düzenlemeler, mükelleflerin e-Defter uygulamasına uyum sürecini kolaylaştırmak ve dijital dönüşümü desteklemek amacıyla yapılmıştır.

e-Defter uygulamasıyla ilgili teknik terimlerdeki bazı değişiklikleri içeriyor. Özellikle, “ikincil” terimi artık kullanılmayacak ve “yeterliliğe” terimi “yeterliğe” olarak değiştirilecek. Ayrıca, “ikincil kopyalarının” ifadesi “kopyaların” olarak güncellenmiş. Bu değişiklikler, metnin daha net ve anlaşılır olmasını sağlamak için yapılmıştır.

e-Defter uygulamasının hangi bölümlerine atıfta bulunulduğunu netleştiriyor. “(4.3) numaralı bölümünün (ç) bendinde” ifadesi, daha spesifik bir atıf olan “(4.3.4) numaralı fıkrasında” ile değiştirilmiş. Ayrıca, “yüklememesi” kelimesi “yüklenmemesi” olarak düzeltilmiş. Bu, belirli bir sürecin yüklenme eylemiyle ilgili netlik sağlar.

ilgili Tebliğin 9. maddesinde  e-Defter tebliğindeki “ikincil örneklerinin” ifadesinin kaldırılması, artık ikincil raporların veya kopyaların yürürlükten kaldırıldığı anlamına gelmektedir. Bu değişiklikle, e-Defter kayıtlarının saklanması ve raporlanması ile ilgili prosedürlerde bir basitleştirme yapılmış oluyor. Ayrıca, saklama süresinin “15” günden “30” güne çıkarılması, mükelleflere kayıtlarını daha uzun süre saklama imkanı tanıyor. Bu değişiklikler, muhtemelen mükelleflerin yükümlülüklerini daha kolay yerine getirmelerine ve kayıt tutma süreçlerinin daha verimli olmasına yardımcı olacaktır. İkincil raporların kaldırılması, işlemlerin daha az karmaşık hale gelmesine ve belki de maliyetlerin azalmasına olanak tanıyabilir.

SONUÇ:

Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde yapılan değişiklikler, mükelleflerin elektronik defter tutma süreçlerini daha etkin ve şeffaf hale getirmeyi amaçlamaktadır. Bu değişikliklerle;

• e-Defter uygulamasına dâhil olma, işi bırakma ve yeniden mükellefiyet tesis etme durumları için net prosedürler belirlenmiştir.
• Ticaret şirketine dönüşüm ve iflas gibi özel durumlar için e-Defter hesaplarının yönetimi açıkça tanımlanmıştır.
• e-Defter uygulamasına dâhil olma zorunluluğu ve bu zorunluluğun ihlali durumunda uygulanacak işlemler detaylandırılmıştır.
• Süre ve terminoloji ile ilgili düzenlemeler, mükelleflere daha fazla esneklik sağlamak için yapılmıştır.
• ikincil raporların veya kopyaların yürürlükten kaldırılmıştır.

Bu değişiklikler, mükelleflerin vergisel yükümlülüklerini daha kolay ve düzenli bir şekilde yerine getirmelerine olanak tanıyacak ve vergi idaresinin denetim ve gözetim faaliyetlerini destekleyecektir.